PROBIOTICS HỖ TRỢ GIẢM NGUY CƠ BỆNH TIM MẠCH
Probiotics (đặc biệt là L. reuteri, L. plantarum, B. longum, B. breve) giúp giảm cholesterol toàn phần, LDL‑C và triglycerid, tăng HDL‑C, điều hòa huyết áp qua tăng NO nội mô, giảm angiotensin II, giảm phản ứng viêm và TMAO – yếu tố nguy cơ xơ vữa mạch.
Việc bổ sung probiotics trong thực phẩm chức năng là hướng điều trị hỗ trợ tiềm năng phòng bệnh tim mạch, phù hợp chuẩn FAO/WHO (2001).
1. Cơ chế tác động chung của probiotics lên sức khỏe tim mạch
Probiotics, đặc biệt là Lactobacillus reuteri, L. rhamnosus, Bifidobacterium longum, hỗ trợ phòng ngừa bệnh tim mạch và tăng huyết áp do cải thiện chức năng mạch máu, giúp cải thiện huyết áp, chức năng nội mô, giảm cholesterol toàn phần (TC- Total Cholesterol), cholesterol "xấu" (LDL- Low-Density Lipoprotein), triglyceride (TG), đồng thời tăng cholesterol "tốt" (HDL - High-Density Lipoprotein). Đó là do probiotic có vai trò trong việc đồng hóa cholesterol, ức chế hấp thu cholesterol và sản xuất acid béo mạch ngắn (SCFA -short-chain fatty acids) giúp giảm LDL và TG. Cơ chế phân tử liên quan đến việc probiotics kích hoạt con đường insulin - SP1(P) - CYP27A - LXRα/β - ABCA1 ở ruột, dẫn tới tăng tổng hợp HDL3 tại ruột, một dạng HDL có tác dụng bảo vệ tim mạch mạnh mẽ, đồng thời làm giảm hấp thu cholesterol tại ruột. [1]
2. Probiotics trong phòng ngừa bệnh động mạch vành
Hệ vi sinh vật đường ruột đóng vai trò thiết yếu trong việc ngăn ngừa bệnh động mạch vành (Coronary Artery Disease-CAD) bằng cách bảo vệ sức khỏe đường ruột khỏi tình trạng loạn khuẩn đường ruột, vốn có liên quan chặt chẽ đến sự phát triển của CAD. Probiotics cho thấy những cơ chế hiệu quả trong việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ và giảm CAD, chẳng hạn như vai trò chống viêm và chống oxy hóa. Các cơ chế khác như làm giảm hoặc ngăn ngừa các yếu tố nguy cơ CAD, có được nhờ tác dụng hạ đường huyết và hạ huyết áp của probiotics, đồng thời làm giảm các rối loạn chuyển hóa. Những tác dụng này còn giúp ngăn ngừa béo phì và tăng cholesterol máu, từ đó khẳng định vai trò hiệu quả của probiotics trong việc ngăn ngừa CAD.
Một nghiên cứu tổng quan phân tích 16 thử nghiệm từ năm 2019 đến năm 2025 cho thấy khi bổ sung L. plantarum hoặc B. breve 12 tuần giúp giảm LDL-C 10–12 mg/dL, triglycerid 15% và huyết áp tâm trương 2–4 mmHg. [2]
3. Probiotics và việc giảm nguy cơ tim mạch trong cộng đồng
Có mối liên hệ có lợi giữa việc tiêu thụ men vi sinh và sức khỏe tim mạch ở những bệnh nhân mắc bệnh xơ vữa động mạch sẵn có.
Một nghiên cứu cắt ngang sử dụng cơ sở dữ liệu lớn từ Khảo sát Kiểm tra Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia Hoa Kỳ (National Health and Nutrition Examination Survey- NHANES) trong giai đoạn 1999–2020. Đối tượng nghiên cứu bao gồm người trưởng thành đã được chẩn đoán mắc ít nhất một trong các bệnh như bệnh tim mạch vành, đau thắt ngực hoặc nhồi máu cơ tim, hoặc có ít nhất hai trong số các yếu tố như đái tháo đường, tăng huyết áp và tăng cholesterol máu. Kết quả cho thấy việc sử dụng men vi sinh có liên quan đến mức HbA1c thấp hơn (p < 0,001), triglyceride thấp hơn (p < 0,001), điểm nguy cơ bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch (Atherosclerotic cardiovascular disease – ASCVD) thấp hơn (p = 0,01) và HDL-C cao hơn (p < 0,001). Việc sử dụng thực phẩm bổ sung men vi sinh có liên hệ với mức LDL-C thấp hơn (p = 0,003) và tổng cholesterol thấp hơn (p = 0,047). [3]
4. Lactobacillus reuteri trong kiểm soát cholesterol
L. reuteri có tác dụng đáng kể trong việc giảm cholesterol toàn phần, từ đó góp phần làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch liên quan đến tăng cholesterol máu.
Một khảo sát nhằm tìm hiểu tác động của việc tiêu thụ L. reuteri đối với các yếu tố nguy cơ chính của bệnh tim mạch bao gồm huyết áp, lipid máu và glucose máu. Tổng cộng có 6 nghiên cứu với 4 chủng L. reuteri khác nhau và 512 người tham gia được đưa vào phân tích. Kết quả cho thấy việc tiêu thụ L. reuteri giúp giảm đáng kể cholesterol toàn phần (TC) trung bình -0,26 mmol/L và LDL‑C 9–11%. Cơ chế của kết quả trên là do probiotic làm giảm hấp thu cholesterol ruột và tăng enzym bile‑salt hydrolase. [4]
5. Bifidobacterium và trục ruột–gan–tim
Hệ vi sinh vật đường ruột và các chất chuyển hóa của chúng có liên quan đến quá trình tiến triển của các bệnh tim mạch, và tuần hoàn ruột–gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình này. Một nghiên cứu cho thấy Bifidobacterium có thể mang lại tác dụng bảo vệ tim mạch thông qua trục ruột–gan–tim. Nghiên cứu này thực hiện trên 10 bệnh nhân đau thắt ngực không ổn định (unstable angina - UA), cho sử dụng Bifidobacterium (630 mg/lần, hai lần mỗi ngày). Sau 1 tháng, các chỉ số TMAO (trimethylamine N-oxide), aspartate aminotransferase, cholesterol toàn phần và lipoprotein tỷ trọng thấp giảm đáng kể so với trước đó (P < 0,05). [5]
6. Vai trò của probiotics trong điều hòa huyết áp
Probiotic có thể tham gia điều hòa huyết áp qua nhiều cơ chế như cải thiện chức năng nội mô, giảm stress oxi hóa, điều chỉnh thành phần microbiota đường ruột, sản xuất các chất chuyển hóa chống viêm như axit béo chuỗi ngắn, điều hòa chuyển hóa axit mật, v.v…
Một nghiên cứu ngẫu nhiên, mù đôi và có kiểm soát với giả dược, thực hiện can thiệp trong 12 tuần bằng multiform probiotics liều cao (10¹⁰ CFO/L/ngày, bao gồm Bifidobacteria longum và Lactobacilliomazos) đã làm giảm đáng kể huyết áp ở nhóm người thử nghiệm bị tăng huyết áp. Nhóm sử dụng probiotics ghi nhận mức giảm trung bình huyết áp tâm thu (SBP) là 8,6 mm Hg và huyết áp tâm trương (DBP) cũng giảm tương ứng. Điểm đáng chú ý là 67% người dùng probiotics đạt được mức giảm huyết áp tâm thu ≥ 10 mm Hg, so với chỉ 18% ở nhóm dùng giả dược.[6]
7. Khuyên dùng probiotics để giúp làm giảm LDL (Low Density Lipoprotein)
Probiotic như (L. acidophilus và B. longum) giúp giảm LDL (Low Density Lipoprotein), tăng chuyển hóa lipid, hỗ trợ phòng bệnh tim mạch nên được khuyến nghị dùng cùng chế độ ăn giàu xơ, ít béo; trích dữ liệu từ FAO/WHO (Report of a Joint FAO/WHO Expert Consultational Evaluation of Health and Nutritional Properties of Probiotics in Food including Powder Milk with Live Lactic acid Bacteria, 2001). [7][[8]
Probiotics (đặc biệt là L. reuteri, L. plantarum, B. longum, B. breve) giúp giảm cholesterol toàn phần, LDL‑C và triglycerid, tăng HDL‑C, điều hòa huyết áp qua tăng NO nội mô, giảm angiotensin II, giảm phản ứng viêm và TMAO – yếu tố nguy cơ xơ vữa mạch.
Việc bổ sung probiotics trong thực phẩm chức năng là hướng điều trị hỗ trợ tiềm năng phòng bệnh tim mạch, phù hợp chuẩn FAO/WHO (2001).
NHỮNG TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH
1. López‑Yerena A. et al. (2024). Probiotics: A Potential Strategy for Preventing and Reducing Cardiovascular Risk Factors. Nutrients. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39796486/
2. Hashish R. et al. (2025). The Promising Role of Probiotics in the Prevention of Cardiovascular Risk Factors and Their Implication in Reducing Coronary Artery Disease: A Literature Review. Frontiers in Nutrition. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12176072/
3. Palathinkara M. et al. (2025). Association of probiotic supplementation and cardiovascular risk profiles of patients with coronary artery disease-a cross-sectional analysis of the NHANES database between 1999- 2019; https://www.frontiersin.org/journals/nutrition/articles/10.3389/fnut.2025.1495633/full Front Nutr. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40093880/
4 .Liu J. et al. (2023). Limosilactobacillus reuteri Consumption Significantly Reduces Cholesterol. Clin Nutr. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37419064/
5. Zhou Z. et al. (2025). Probiotic Bifidobacterium Reduces Serum TMAO in Unstable Angina Patients. Front Microbiol. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11977283/
6. The Impact of Probiotics on Blood Pressure. Rev Hipertensión (2025). https://www.revhipertension.com/rlh_3_2025/6_the_impact_probiotics_blood_pressure.pdf
7. Lê Thành Lý & Nguyễn Thướng (2015). Câu chuyện Tiêu hóa. NXB Thanh Niên.
8. FAO/WHO (2001). Health and Nutritional Properties of Probiotics in Food. https://www.fao.org/3/a0512e/a0512e.pdf
9. Kechagia M. et al (2013), “Health Benefits of Probiotics: A Review”, ISRN Nutr. 2013 Jan 2;2013:481651. doi: 10.5402/2013/481651.
10. Dong J. et al. (2025). Beneficial Effects of Probiotics on Patients with Coronary Heart Disease. Front Nutr. https://www.frontiersin.org/journals/nutrition/articles/10.3389/fnut.2025.1612021/full
11. Tang J. et al. (2023). Therapeutic Value of Bifidobacteria in Cardiovascular Diseases. Nature Communications. https://www.nature.com/articles/s41522-023-00448-7
12. Ghanbari F. et al. (2024). Preventive Effect of Probiotics, Prebiotics, and Synbiotics on Lipid Abnormalities. Food Sci Nutr.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/fsn3.4142
-------------------------------------------------
14. https://nckh.donga.edu.vn/ct-bai-viet/mot-buoc-quan-trong-huong-den-probiotics-the-he-moi-32137
15. https://nctu.edu.vn/tim-hieu-moi-quan-he-giua-ruot-va-tim-voi-pgs-bs-phillip-tran
16. https://suckhoedoisong.vn/thuc-pham-giau-probiotic-tot-cho-tieu-hoa-va-tim-mach-169120929.htm
17. https://mbpharma.vn/probiotics-co-loi-cho-suc-khoe-tim-mach-khong/
18. Sổ hội thảo Legend 2013 – Men vi sinh trong dược phẩm và TPCN. Hội Dược học VN & Mebiphar‑Austrapharm, TP.HCM (2013)- Thư viện Austrapharm.
19. Supporting Information – L. acidophilus R418 Vietnam (2021). - Thư viện Austrapharm
***
Bài viết liên quan
