HỘI CHỨNG KÍCH THÍCH RUỘT & KẾT NỐI NÃO – RUỘT
Ngày 11/09/2025
Nếu bạn đã từng nghe theo trực giác để đưa ra quyết định hoặc cảm thấy bứt rứt trong dạ dày khi lo lắng, thì có lẽ bạn đang nhận tín hiệu từ một nguồn không ngờ tới: bộ não thứ hai của bạn. Ẩn mình trong thành hệ tiêu hóa, bộ não thứ hai này đang cách mạng hóa hiểu biết y học về mối liên hệ giữa tiêu hóa, tâm trạng, sức khỏe và thậm chí cả suy nghĩ.
Các nhà khoa học gọi bộ não nhỏ bé này là hệ thần kinh ruột (ENTERIC NERVOUS SYSTEM = ENS). Và nó không hề nhỏ bé, ENS được tạo thành từ hai lớp mỏng với hơn 100 triệu tế bào thần kinh lót đường tiêu hóa, từ thực quản đến trực tràng.
BỘ NÃO THỨ HAI CỦA BẠN KIỂM SOÁT ĐIỀU GÌ?
Không giống như não trung ương, hệ thần kinh ruột (ENS) không thể điều khiển tài khoản ngân hàng của bạn hay viết một lời nhắn ngọt ngào, nhưng vai trò chính của nó là kiểm soát quá trình tiêu hóa, từ việc nuốt đến việc giải phóng các enzyme phân hủy thức ăn, đến việc kiểm soát lưu lượng máu thúc đẩy quá trình hấp thụ và đào thải chất dinh dưỡng. Hệ thần kinh ruột dường như không có khả năng suy nghĩ như chúng ta đã biết, nhưng nó giao tiếp với não bộ của chúng ta, và mang lại những kết quả đáng kể không ngờ
ENS có thể gây ra những thay đổi cảm xúc đáng kể ở những người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS) và các rối loạn chức năng đường ruột như táo bón, tiêu chảy, đầy hơi, và đau dạ dày.
Trong nhiều thập kỷ, các nhà nghiên cứu và bác sĩ tin rằng lo âu và trầm cảm góp phần gây ra những vấn đề này. Tuy nhiên, nghiên cứu của các nhà khoa học, cho thấy điều ngược lại cũng có thể đúng. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng sự kích thích hệ tiêu hóa có thể gửi tín hiệu đến hệ thần kinh trung ương (CNS) gây ra những thay đổi tâm trạng.
Những phát hiện mới này có thể giải thích tại sao tỷ lệ người mắc hội chứng ruột kích thích và rối loạn chức năng ruột cao hơn bình thường lại phát triển chứng trầm cảm và lo âu. Dữ liệu này rất quan trọng vì có tới 30 đến 40% dân số mắc phải các rối loạn chức năng ruột ở một thời điểm nào đó.
HIỂU BIẾT MỚI VỀ ĐƯỜNG RUỘT - CƠ HỘI ĐIỀU TRỊ IBS
Hiểu biết về mối liên hệ giữa hệ thần kinh trung ương và hội chứng ruột kích thích (IBS) giúp giải thích hiệu quả của các phương pháp điều trị IBS và các rối loạn đường ruột, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm và các liệu pháp tâm-thân như liệu pháp nhận thức - hành vi (Cognitive Behavioral Therapy – CBT) và liệu pháp thôi miên y khoa (medical hypnosis). Các nhà nghiên cứu cho biết hai bộ não của chúng ta giao tiếp với nhau, do đó, các liệu pháp hỗ trợ bộ não này cũng có thể hỗ trợ bộ não kia. Theo một cách nào đó, các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa (bác sĩ chuyên về các rối loạn tiêu hóa) giống như các nhà trị liệu đang tìm cách xoa dịu bộ não thứ hai.
Ví dụ, các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa có thể kê đơn một số loại thuốc chống trầm cảm cho hội chứng ruột kích thích, không phải vì họ tin rằng vấn đề chỉ liên quan đến não, mà vì những loại thuốc này đôi khi làm dịu các triệu chứng bằng cách tác động lên các tế bào thần kinh ruột. Các can thiệp tâm lý như liệu pháp nhận thức - hành vi (CBT) cũng có thể giúp cải thiện giao tiếp giữa não và não ruột.
VẪN CÒN NHIỀU ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ MỐI LIÊN HỆ GIỮA TRÍ ÓC VÀ RUỘT
Nghiên cứu cho thấy hoạt động của hệ tiêu hóa cũng có thể ảnh hưởng đến nhận thức (khả năng tư duy và trí nhớ). Các nhà nghiên cứu tại Đại học Johns Hopkins và các trường đại học khác đang nghiên cứu tác động của những phát hiện này.
Một lĩnh vực quan tâm khác: khám phá cách các tín hiệu từ hệ tiêu hóa ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, làm tăng hoặc giảm nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường tuýp 2. Điều này liên quan đến sự tương tác giữa các tín hiệu thần kinh, hormone đường ruột và hệ vi sinh vật đường ruột - bao gồm các vi khuẩn sống trong hệ tiêu hóa.
Sức khỏe tiêu hóa
DSĐH Nguyễn Văn Bé
Nguồn tham khảo : LA CONNEXION CERVEAU-INTESTIN
Bài viết liên quan
