KẼM - KHOÁNG CHẤT TĂNG CHIỀU CAO, SỨC ĐỀ KHÁNG VÀ GIẢM TIÊU CHẢY Ở TRẺ EM
KẼM - KHOÁNG CHẤT TĂNG CHIỀU CAO, SỨC ĐỀ KHÁNG VÀ GIẢM TIÊU CHẢY Ở TRẺ EM
Kẽm (Zinc) là một vi khoáng chất thiết yếu, mặc dù chỉ chiếm một lượng nhỏ trong cơ thể, nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh học. Theo điều tra của Viện Dinh dưỡng quốc gia năm 2019 - 2020, trên toàn quốc có đến 60% trẻ dưới 5 tuổi thiếu kẽm.[7] Việc thiếu hụt kẽm, dù ở mức độ nhẹ cũng có thể kìm hãm nghiêm trọng sự phát triển của trẻ em, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển.
Việc bổ sung kẽm đầy đủ là một chiến lược dinh dưỡng có bằng chứng khoa học mạnh mẽ, mang lại bộ ba lợi ích cốt lõi cho trẻ: tăng trưởng chiều cao vượt trội, củng cố sức đề kháng và giảm thiểu tiêu chảy.
1. Kẽm (Zinc) giúp giảm tiêu chảy
Kẽm là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu đóng vai trò quan trọng và được WHO cùng UNICEF khuyến nghị là biện pháp điều trị bổ sung cùng với muối bù nước đường uống (ORS) cho tất cả các đợt tiêu chảy ở trẻ em. Đây được xem là một trong những can thiệp y tế trẻ em hiệu quả và tiết kiệm chi phí nhất.
Cơ sở khoa học và lợi ích chính
Việc bổ sung kẽm đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng là mang lại những lợi ích đáng kể:
Giảm thời gian và mức độ nghiêm trọng: Kẽm giúp rút ngắn thời gian và giảm mức độ nghiêm trọng của các đợt tiêu chảy cấp tính và kéo dài.
Giảm nguy cơ tái phát: Việc bổ sung kẽm liên tục theo khuyến cáo của WHO trong 10–14 ngày giúp giảm khả năng tái nhiễm tiêu chảy và một số bệnh nhiễm trùng khác trong vòng 2–3 tháng sau đó.
Hỗ trợ chức năng ruột và miễn dịch: Kẽm cần thiết cho quá trình tổng hợp protein, tăng trưởng tế bào, và đặc biệt quan trọng đối với chức năng miễn dịch và sự vận chuyển nước, chất điện giải qua ruột. Khi bị tiêu chảy, niêm mạc ruột bị tổn thương và kẽm giúp phục hồi cấu trúc và chức năng của niêm mạc ruột.
Giảm kết cục nghiêm trọng: Việc bổ sung kẽm làm giảm đáng kể nguy cơ nhập viện do tiêu chảy và đã được ước tính có khả năng giảm 23% tỷ lệ tử vong do tiêu chảy nếu được triển khai rộng rãi.
Tóm lại, bổ sung kẽm là một can thiệp đơn giản, an toàn và hiệu quả, cần được phổ biến rộng rãi như một phần không thể thiếu trong phác đồ điều trị tiêu chảy, cùng với ORS, nhằm đạt được mục tiêu giảm thiểu đáng kể tỷ lệ tử vong và bệnh tật ở trẻ em.[1][2][3][6]
2. Kẽm (Zinc) giúp phát triển tối đa chiều cao
Kẽm là một vi khoáng chất thiết yếu, không chỉ tham gia vào chức năng miễn dịch mà còn đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng chiều cao tuyến tính ở trẻ em, đặc biệt là trẻ tuổi đi học.
Cơ chế kích thích tăng trưởng xương
Kẽm can thiệp sâu sắc vào các quá trình sinh học cốt lõi quyết định chiều cao:
-
Tăng cường biệt hóa và tăng trưởng tế bào: Kẽm là thành phần cấu tạo và chất xúc tác cho hàng trăm enzyme, cần thiết cho quá trình phân chia tế bào và biệt hóa. Đây là nền tảng cho sự phát triển của sụn và mô xương.
-
Điều hòa Hormone: Kẽm cần thiết để điều chỉnh hoạt động của các hormone tăng trưởng quan trọng như hormone tăng trưởng (GH) và yếu tố tăng trưởng giống Insulin-1 (IGF-1).
Việc thiếu kẽm sẽ làm suy giảm chức năng của các hormone này, trực tiếp dẫn đến chậm phát triển (growth retardation) hoặc còi cọc.
Bằng chứng khoa học về tác động chiều cao
Nhiều nghiên cứu và phân tích tổng hợp đã chứng minh mối liên hệ tích cực giữa việc bổ sung kẽm và sự tăng trưởng chiều cao:
-
Hiệu quả thực tế: Một thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên trên trẻ em độ tuổi đi học tại Thái Lan cho thấy trẻ được bổ sung kẽm đạt mức tăng chiều cao và chỉ số Z-score chiều cao cao hơn đáng kể so với nhóm dùng giả dược trong vòng 6 tháng.
-
Tác động lên nhóm còi cọc: Các phân tích tổng hợp chỉ ra rằng việc bổ sung kẽm có thể có tác động lớn hơn đến tăng trưởng ở những trẻ đã bị còi cọc so với những trẻ có tốc độ tăng trưởng bình thường.
-
Hiệu quả của bổ sung đơn trị liệu: Bổ sung kẽm đơn lẻ thường cho thấy tác dụng mạnh mẽ hơn đối với tăng trưởng chiều cao so với khi kết hợp với sắt, có thể do sắt cản trở sự hấp thụ kẽm.
Tóm lại, ở các khu vực có nguy cơ thiếu kẽm cao, việc bổ sung kẽm là một chiến lược hiệu quả và thiết yếu để hỗ trợ trẻ em thoát khỏi tình trạng còi cọc, giúp con bạn đạt được chiều cao tối đa theo gen di truyền.[4][5]
3. Kẽm (Zinc) Giúp Tăng Cường Sức Đề Kháng
Sự thiếu hụt kẽm là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra suy giảm chức năng miễn dịch mắc phải, làm trẻ dễ mắc bệnh và kéo dài thời gian phục hồi.
Củng cố hàng rào miễn dịch
-
Phát triển tế bào miễn dịch: Kẽm cần thiết cho sự phát triển, biệt hóa và chức năng của hầu hết các tế bào thuộc hệ miễn dịch thích ứng và bẩm sinh, bao gồm tế bào lympho T, tế bào lympho B và đại thực bào. Kẽm giúp duy trì tính toàn vẹn của tuyến ức (nơi sản xuất tế bào T), vốn bị teo nhỏ khi cơ thể thiếu kẽm.
-
Chống Oxy hóa: Kẽm là thành phần của enzyme chống oxy hóa mạnh (như superoxide dismutase), giúp bảo vệ tế bào miễn dịch khỏi tổn thương do gốc tự do sản sinh trong quá trình chiến đấu với mầm bệnh.
Giảm nguy cơ mắc bệnh
Giảm nhiễm trùng hô hấp: Thiếu kẽm làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới cấp tính, như viêm phổi – một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ nhỏ. Bổ sung kẽm giúp tăng cường sức bền niêm mạc hô hấp và cải thiện phản ứng miễn dịch.[5][6]
Việc bổ sung kẽm cần là một phần của chiến lược dinh dưỡng toàn diện, bao gồm cả việc thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn và đảm bảo chế độ ăn bổ sung hợp lý. Tác động tích cực của kẽm đối với sự tăng trưởng sẽ là tối ưu nhất khi tình trạng dinh dưỡng chung của trẻ được cải thiện. Đảm bảo trẻ được cung cấp đủ kẽm không chỉ là việc phòng ngừa mà còn là một biện pháp can thiệp tích cực giúp trẻ vượt qua tình trạng còi cọc, đạt được chiều cao tiềm năng và xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh. [1][2][3] [6]
Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xác định liều lượng kẽm chính xác, phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu phát triển của con bạn!
NHỮNG TÀI LIỆU THAM KHẢO
Bài viết liên quan
