Kết hợp PROBIOTICS (Men vi sinh) VÀ FOS (PREBIOTICS) trong y học cổ truyền để điều trị rối loạn tiêu hóa

Y học cổ truyền vốn có thế mạnh trong điều trị rối loạn tiêu hóa, với nhiều bài thuốc kinh điển, có “quân, thần, tá, sứ” tạo nên một sức mạnh tổng hợp, tăng cường chính khí, điều trị tận căn nguyên sâu xa gây bệnh.

Y học phương Đông biết lấy nhu thắng cương, trường kỳ kháng chiến để thắng lợi, chứ không đánh ồ ạt để chiến thắng kèm theo nhiều tổn thất như Tây y. Men vi sinh và FOS – vốn là dược liệu thiên nhiên của châu Âu, hiện nay rất phổ biến ở VN, hoàn toàn phù hợp với tiêu chí trên, có thể bổ sung thêm cho kho tàng dược liệu của chúng ta.

Probiotics (Men vi sinh) là gì?

Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), Probiotics là các vi khuẩn sống, giống các vi khuẩn có ích trong ruột, khi đưa vào cơ thể sẽ có lợi cho sức khỏe con người.

Các probiotics này thường được gọi là men vi sinh (khác với enzyme hay men tiêu hóa), tạo nên một hệ sinh thái cân bằng vi sinh vật (flora) trong cơ thể. Giống như cân bằng âm dương, khi hệ cân bằng sinh thái này bị phá vỡ, vi khuẩn gây bệnh sẽ bùng phát, gây nhiều bệnh tật cho hệ tiêu hóa.

Các men vi sinh dùng trong sữa chua, dưa cải, kim chi… cũng là Probiotics, tuy chưa được nghiên cứu sâu như các men vi sinh trong ngành Dược.

Probiotics (Men vi sinh) giúp phòng và điều trị tiêu chảy:

Khi bị tiêu chảy, trước sự tấn công ào ạt của các yếu tố gây bệnh, trạng thái cân bằng của các vi khuẩn thường trú trong ruột mất đi. Vì vậy, cần nhanh chóng lập lại sự cân bằng này bằng cách bổ sung Probiotics. Những người lính Probiotics sẽ sinh sôi với tốc độ nhanh hơn quân địch, chiếm toàn bộ “chiến trường” nên quân địch không còn chỗ đóng quân, tiết ra nhiều vũ khí sinh học (bacteriocin) tiêu diệt quân địch (vi khuẩn gây tiêu chảy). Sau chiến tranh, những người lính này tiếp tục bám trụ vào bề mặt ruột (colonization), củng cố lực lượng để tiếp tục bảo vệ chúng ta tránh các đợt tấn công tiếp theo. Đồng thời, đem lại các lợi ích khác cho sức khoẻ.

 
Men vi sinh giúp phòng tránh điều trị tiêu chảy

Trong trường hợp tiêu chảy do uống sữa, nguyên nhân chính là do cơ thể không tiêu hóa được Lactose trong sữa. Lactose xuống ruột già, kéo theo nước gây tiêu chảy. Men vi sinh sẽ tiết ra enzyme Lactase tiêu hóa Lactose ngay ở ruột non, nên không gây tiêu chảy.

Lợi ích khác của probiotics (Men vi sinh) trong cơ thể:

Ngoài tác dụng phòng ngừa và điều trị tiêu chảy, WHO cũng đã thừa nhận nhiều tác dụng có ích khác cho sức khỏe con người của những “người lính” Probiotics này:

Sản xuất một số vitamin nhóm B, enzyme giúp tiêu hóa thức ăn, phòng ngừa táo bón.

Tăng cường miễn dịch, tăng sức đề kháng.

Hỗ trợ chống loét dạ dày do ức chế vi khuẩn Helicobacter pylori.

Ngăn ngừa viêm âm đạo và nhiễm trùng tiểu ở phụ nữ.

Giảm nguy cơ ung thư ruột.

Giảm cholesterol.

Một số tác dụng trên đã được khẳng định, một số mới là nghiên cứu bước đầu.

Do có các tác dụng hữu ích với sức khỏe con người nói trên, có thể coi Probiotics như là  những “hiệp sĩ ” thân thiết cùng chung sống và bảo vệ chúng ta, là món quà thiên nhiên ban tặng cho con người.

FOS (= Fructo-oligo saccharides = chất xơ hòa tan) là gì ?

FOS là các chất xơ tự nhiên mà cơ thể chúng ta không tiêu hóa được nhưng rất cần thiết để cho probiotics “ăn” và phát triển. FOS là lương thực cho những “người lính” probiotics nhằm giúp cho những “người lính” này khỏe mạnh để thực hiện tốt sứ mệnh của mình. FOS còn giúp giảm cholesterol máu, hỗ trợ phòng ngừa bệnh tim mạch, phòng ngừa táo bón.

Do đó, nên sử dụng probiotics và FOS hằng ngày như là một thực phẩm bổ sung để tăng cường sức khỏe của hệ tiêu hóa.

FOS và các Prebiotics khác được coi là dược liệu thiên nhiên, có nhiều trong ac-ti-sô, chuối, củ chicory, yến mạch…

Chất xơ (FOS) – Men vi sinh (Probiotics): Cặp “Thanh mai- Trúc mã” trời sinh 

Men vi sinh (probiotics) có thể “ăn” nhiều thứ, nhưng chất xơ hòa tan (FOS) là nguồn lương thực tốt nhất để men vi sinh “ăn”. FOS là “tình yêu”, là động lực kích thích men vi sinh phát triển mạnh mẽ. Cả hai tạo nên thế “song kiếm hợp bích” tiêu diệt các tác nhân gây rối loạn tiêu hóa.

Trong thời chiến, men vi sinh là những chàng hiệp sĩ diệt vi khuẩn gây bệnh, gây tiêu chảy trong ruột, sau đó tiết ra enzyme, vitamin, kháng thể… giúp tiêu hóa tốt, tăng hấp thu, tăng sức đề kháng … để  “xây dựng đất nước” trong thời bình.

Chất xơ và men vi sinh: Hỗ trợ phòng chống táo bón một cách tự nhiên

Thuốc Tây chống táo bón thường chỉ có hiệu quả tạm thời và có nhiều tác dụng phụ. Do đó chúng ta cần chủ động tìm các biện pháp tự nhiên để phòng chống táo bón.

Những lời “liệu pháp tự nhiên” sau đây sẽ giúp bạn phòng tránh nạn “kẹt xe” trong ruột:

– Ăn nhiều chất xơ: Chế độ ăn hằng ngày trong cuộc sống tất bật, tiệc tùng thường là “thoải mái ăn thịt, tiết kiệm ăn rau” dẫn đến không đủ lượng chất xơ; Chất xơ làm làm tăng khối lượng chất thải đang “nằm ì” trong ruột già, hút nước, trương nở và làm mềm phân, “bôi trơn” và kích thích ruột già đẩy phân ra khỏi cơ thể.

      Có thể uống chất xơ hòa tan (FOS) cùng với nhiều nước, nếu không thích hay không có điều kiện ăn nhiều rau quả.

Rau quả nhiều chất xơ hỗ trợ tiêu hóa trị táo bón

– Bổ sung Men vi sinh (Probiotics): Các men vi sinh (Probiotics) là những người bạn tốt, cùng sinh sống (cộng sinh) trong ruột,  tiết ra enzyme giúp tiêu hóa, kích thích nhu động ruột, sinh acid lactic. Acid lactic kéo nước vào lòng ruột, làm tăng chức năng đẩy tống phân của ruột và giúp phòng ngừa táo bón.

 Men vi sinh tạo ra acid lactic theo phản ứng cân bằng động. Khi tiêu chảy, pH ruột axit hơn, axit lactic không sinh ra thêm. Trái lại, khi pH ruột kiềm hơn, axit lactic sẽ được sinh ra để cân bằng lại.

– Không “ham vui mà quên nhiệm vụ”: Khi nín đi cầu hay không tập thói quen đi cầu đúng giờ, phân sẽ mất nước, trở nên “cứng đầu” và biến thành “tảng đá gây cản trở lưu thông”.

– Uống đủ nước, vận động, tập thể dục, thể thao thường xuyên: Chế độ ăn nhiều chất xơ và uống nhiều nước, kết hợp với việc vận động cơ thể, tập thói quen đi cầu đúng giờ, bổ sung men vi sinh (Probiotics) luôn là phương pháp hiệu quả để chống táo bón một cách tự nhiên.

Chất xơ hòa tan (FOS) – Điều đơn giản và kỳ diệu cho sức khỏe con người

Ngoài tác dụng phòng chống táo bón, chất xơ làm giảm cholesterol trong máu nên giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

Chất xơ giúp ngừa táo bón. Men vi sinh ức chế các vi khuẩn gây thối rữa trong ruột già. Cả hai cùng làm giảm các độc tố từ ruột già vào máu, giúp giảm bớt các mụn nhọt “đáng ghét” trên da, đào thải nhanh các chất độc hại ra ngoài cơ thể.

Chất xơ làm tăng hấp thu các khoáng chất như calci, magiê… giúp trẻ em mau lớn, người già ngừa loãng xương.

Hỗ trợ giảm béo phì: Chất xơ hòa tan khi ở trong ruột non sẽ hút nước tạo thành khối chất nhầy, bao phủ lên bề mặt các đại phân tử đường, mỡ… cản trở các “mụ béo” này lọt vào cơ thể. Chính khối chất xơ này cũng tạo cảm giác no, góp phần “giảm vòng eo” cho các chàng trai, cô gái “có tâm hồn ăn uống”.

 DS CKI ĐỖ-VŨ-TRÍ

Nguyên Trưởng bộ môn Dược Liệu – Trường Y Dược Dân Tộc TP.HCM

TÀI LIỆU THAM KHẢO :

“Health and Nutrition Properties of Probiotics in Food including Powder milk with Live Lactic acid bacteria” WHO and FAO Joint Expert Consultation – Argentina – Oct -2001

Fructo-oligo saccharides – Herbal &Supplements- PDR Health

Dietary Fiber – Wikepedia