08/04/2020

Do hệ tiêu hóa còn yếu, non nớt nên trẻ nhỏ thường dễ gặp bệnh đường tiêu hóa, trong đó các vấn đề tiêu hóa thường gặp nhất ở trẻ nhỏ bao gồm: Đau bụng, trào ngược dạ dày - thực quản, không dung nạp Lactose, tiêu chảy, táo bón.

1. Đau bụng

Đau bụng ở trẻ có thể do đói, mệt mỏi hoặc chỉ là quá no hoặc đầy hơi. Nguyên nhân chính xác của đau bụng có thể không rõ ràng. Trong hầu hết các trường hợp, đau bụng nhẹ ở trẻ mới biết đi sẽ không làm cho trẻ kém ăn hoặc chơi ít đi. Với một mức độ đau bụng vừa phải, trẻ có thể nhăn nhó và kém hoạt động hơn.

Hầu hết các cơn đau bụng mãn tính ở trẻ đều là đau bụng chức năng. Tuy nhiên, không nên bỏ qua cơn đau bụng ở trẻ em, đặc biệt là khi đi kèm với các triệu chứng khác như sốt, nôn, đại tiện phân máu, thức dậy trong đêm vì đau hoặc đau khi đi tiểu. Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng này, bố mẹ cần đưa trẻ đi khám để loại trừ các bệnh lý ngoại khoa như lồng ruột, viêm ruột thừa, tắc ruột... hoặc các bệnh lý nội khoa như rối loạn tiêu hóa...

2. Trào ngược dạ dày- thực quản ở trẻ mới biết đi

Nó cũng được gọi là bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Trào ngược là rò rỉ dịch dạ dày hoặc axit vào thực quản. Trẻ mới biết đi và trẻ lớn bị GERD có thể có bất kỳ triệu chứng sau đây:

• Đau bụng mơ hồ, quanh rốn và có thể đau ngực.

• Buồn nôn hoặc chóng mặt.

• Cảm giác thức ăn trào ngược lên và cần phải nuốt lại.

• Cảm giác thức ăn không di chuyển xuống hoặc bị mắc kẹt. 

• Một số trẻ có thể có các triệu chứng giống hen suyễn như ho hay khò khè, hoặc các triệu chứng này nặng hơn do trào ngược.

Chế độ ăn uống là một phần quan trọng trong việc kiểm soát GERD. Chế độ ăn uống phù hợp có thể giúp ngăn ngừa GERD. Vì vậy, cha mẹ nên sử dụng các biện pháp thay thế thuốc giảm đau cho trẻ và tránh những điều sau đây để ngăn ngừa GERD ở trẻ:

• Tránh sử dụng thực phẩm cay, có tính axit hoặc chua, cam quýt, nước táo, nước uống có ga, chocolate và cam thảo.

• Tuyệt đối tránh dùng các loại thuốc như aspirin, ibuprofen và các sản phẩm có chứa cồn.

Cha mẹ cần hạn chế cho trẻ ăn cam quýt khi trẻ bị GERD

3. Không dung nạp Lactose

Lactose là đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Lactase, một loại enzyme tiêu hóa được tiết ra bởi ruột non, giúp phá vỡ loại đường phức tạp này thành hai loại đường đơn. Thiếu hoặc không có men lactase dẫn đến không dung nạp lactose.

Không dung nạp Lactose ở trẻ em có thể xuất hiện từ khi sinh ra hoặc phát triển trong một thời gian ngắn do nhiễm rotavirus hoặc nhiễm giardia. Khi trẻ bị nhiễm trùng, chúng sẽ gây tổn thương niêm mạc ruột nơi tiết ra enzyme. Tuy nhiên, niêm mạc ruột trở lại bình thường trong thời gian ba đến bốn tuần, tình trạng không dung nạp đường lactose sẽ được biến mất.

Một đứa trẻ bị không dung nạp đường lactose có thể đau bụng, ợ hơi thường xuyên, sôi bụng, đầy hơi và tiêu chảy sau khi uống sữa.

Để ngăn ngừa đau bụng ở trẻ em do không dung nạp đường lactose, có thể lựa chọn sử dụng các loại sữa từ thực vật như sữa đậu nành, sữa hạt sen,... thay thế cho sữa bò. Nhưng cha mẹ cũng nên chú ý bổ sung đầy đủ canxi trong chế độ ăn uống của trẻ. Trong trường hợp tiêu chảy do Giardia, cần điều trị kháng sinh kết hợp với chế độ ăn hợp lý.

Cha mẹ cũng có thể sử dụng các loại enzyme tiêu hóa như Lactase để giúp bé tiêu hóa được lactose.

Sữa đậu nành được sử dụng ở trẻ không dung nạp Lactose

4. Tiêu chảy

Tiêu chảy ở trẻ nhỏ là do nhiễm virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng. Tiêu chảy cấp, thường được gọi là viêm ruột cấp tính, biểu hiện là đi ngoài phân lỏng và nhiều lần hơn bình thường (>3 lần/ngày).

Tiêu chảy ở trẻ mới biết đi chủ yếu gây mất nước và chất điện giải. Trẻ nhỏ bị mất nước nhẹ có thể được điều trị bằng các giải pháp bù nước như bổ sung điện giải bằng đường uống (ORS). Mặc dù nước trái cây, coca và đồ uống đóng hộp thường được sử dụng, nhưng chúng không thay thế được cho nước điện giải và có thể làm trầm trọng thêm tình trạng tiêu chảy. Trẻ bị tiêu chảy nặng, nôn và mất nước, không bù được nước bằng đường uống cần được theo dõi và điều trị tại cơ sở y tế.

5. Táo bón

Táo bón là đi đại tiện ít hơn ba lần một tuần, đi đại tiện khó khăn hoặc khối phân to cứng. Táo bón ở trẻ em bắt đầu xuất hiện khi trẻ bắt đầu ăn dặm, khi bắt đầu đi học hoặc sau khi thay đổi hoàn cảnh sống, thay đổi người chăm sóc hoặc thay đổi chế độ ăn uống.

Trẻ mới biết đi bị táo bón có thể xuất hiện các triệu chứng như bắt chéo chân, đứng trên ngón chân hoặc siết chặt mông để cố gắng tránh đại tiện. Táo bón có thể gây đau bụng, nứt kẽ hậu môn, đi ngoài phân máu, giảm cảm giác thèm ăn và hoạt động.

Tình trạng táo bón dễ khiến trẻ dễ quấy khóc

Táo bón ở trẻ em có thể được điều trị thông qua sửa đổi hành vi của trẻ, thay đổi chế độ ăn uống và hình thành thói quen đại tiện. Các bậc cha mẹ nên cho trẻ ăn các thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên cám, mơ, táo, lê, dưa, mì ống... . Chúng sẽ giúp cải thiện tình trạng táo bón ở trẻ. Thêm vào đó, ở trẻ tăng cường các hoạt động thể chất cũng giúp thúc đẩy nhu động ruột thường xuyên và giảm táo bón.

Link tham khảo: https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/nhi/5-van-de-tieu-hoa-thuong-gap-o-tre-nho/

Theo Bác sĩ Đỗ Thị Linh Phương - BV Vinmec