MỘT SỐ KIẾN THỨC VỀ BỆNH TIỂU ĐƯỜNG

Ngày 27/10/2022

Bệnh tiểu đường được đặc trưng bởi tăng đường huyết mãn tính, tức là lượng đường dư thừa trong máu và do đó mức đường huyết quá cao, nếu để kéo dài lâu ngày sẽ sinh ra các biến chứng nguy hiểm cho cơ thể.

SINH LÝ BỆNH TIỂU ĐƯỜNG 

Bệnh tiểu đường là một sự rối loạn đồng hóa, sử dụng và dự trữ đường do thức ăn cung cấp. Điều này dẫn đến lượng đường glucose trong máu cao, mà chúng ta thường nói tăng đường huyết.

Thực phẩm bao gồm lipid (chất béo), protein (protein động vật hoặc thực vật) và carbohydrate (đường, tinh bột). Chúng là những chất cung cấp hầu hết năng lượng cơ thể cần để hoạt động, đi qua ruột và sau đó vào máu.

Khi chúng ta ăn, lượng đường trong máu sẽ tăng lên, carbohydrate sau đó được chuyển hóa chủ yếu thành glucose. Tuyến tụy phát hiện sự gia tăng của lượng đường trong máu. Tế bào beta tuyến tụy, được nhóm lại thành từng cụm được gọi là đảo nhỏ Langerhans, tiết ra insulin. Insulin hoạt động giống như một chiếc chìa khóa, nó cho phép glucose đi vào các tế bào của cơ thể, trong cơ, trong các mô mỡ và trong gan, nơi nó sẽ có thể được chuyển hóa và lưu trữ. Do đó glucose giảm trong máu.

Một hormone khác, glucagon, giải phóng glucose được lưu trữ trong gan, sau bữa ăn, trong quá trình giảm năng lượng hoặc giảm lượng đường trong máu.

Chính sự cân bằng của các hormone này sẽ giúp lượng đường huyết trong cơ thể luôn ổn định. Trong trường hợp mắc bệnh tiểu đường, hệ thống điều tiết này không hoạt động hoặc hoạt động không tốt.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ BIẾT BẠN BỊ TIỂU ĐƯỜNG?

Lượng đường trong máu được đo trong phòng thí nghiệm phân tích y tế. Bệnh tiểu đường được xác nhận khi đường huyết lúc đói bằng hoặc lớn hơn 1,26 g/ L vào 2 lần đo hoặc bằng hoặc lớn hơn 2 g/ L đo vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày.

HAI LOẠI BỆNH TIỂU ĐƯỜNG

Chủ yếu có hai loại bệnh tiểu đường: bệnh tiểu đường loại 1 ảnh hưởng đến khoảng 6% bệnh nhân tiểu đường và bệnh tiểu đường loại 2 ảnh hưởng đến 92%. Các loại bệnh tiểu đường khác liên quan đến 2% còn lại hoặc bệnh tiểu đường thứ phát do một số bệnh hoặc do dùng thuốc.

BỆNH TIỂU ĐƯỜNG LOẠI 1 

Bệnh tiểu đường loại 1, trước đây được gọi là bệnh tiểu đường phụ thuộc insulin, thường được phát hiện ở những người trẻ tuổi: trẻ em, thanh thiếu niên hoặc thanh niên.

Các triệu chứng nói chung là khát nước dữ dội, nước tiểu nhiều, sụt cân nhanh chóng. Bệnh tiểu đường này là kết quả của sự biến mất của các tế bào beta trong tuyến tụy dẫn đến sự thiếu hụt toàn bộ insulin.

Cơ thể không còn nhận ra các tế bào beta này và tiêu diệt chúng bởi các kháng thể và các tế bào miễn dịch, tế bào lympho, được tạo ra bởi cơ thể: bệnh tiểu đường loại 1 còn được cho là một bệnh tự miễn dịch. Glucose không thể đi vào tế bào sẽ quay trở lại máu. Do đó, mức đường huyết tăng lên.

Nguyên nhân của bệnh tiểu đường loại 1

Người ta không biết tại sao sự phá hủy các đảo nhỏ của Langerhans lại xảy ra, tại sao ở một số người này mà không phải ở những người khác. Có một khuynh hướng di truyền gia đình nhưng các nguyên nhân khác vẫn chưa được hiểu rõ. Môi trường cũng có một vai trò.

Điều trị bệnh tiểu đường loại 1

Vì cơ thể không còn sản xuất insulin nữa, nên cách điều trị duy nhất hiện nay là cung cấp insulin vào cơ thể

•  Hoặc ở dạng tiêm tiêm insulin bằng ống tiêm hoặc bút tiêm,

• Hoặc với một máy bơm insulin, liệu pháp bơm gồm một thiết bị mang theo hoặc cấy ghép nhằm mục đích tiêm insulin liên tục.

BỆNH TIỂU ĐƯỜNG LOẠI 2

Bệnh tiểu đường loại 2 thường xuất hiện ở những người trên 40 tuổi. Thừa cân, béo phì,  thiếu hoạt động thể chất, chế độ ăn uống không lành mạnh và cân bằng là các nguyên nhân dẫn đến bệnh tiểu đường loại 2. Âm thầm và không gây đau đớn, sự phát triển của bệnh tiểu đường loại 2 có thể không được chú ý trong một thời gian dài, người ta ước tính rằng phải mất trung bình từ 5 đến 10 năm từ khi xuất hiện đợt tăng đường huyết đầu tiên cho đến khi được chẩn đoán.

Ở bệnh tiểu đường loại 2, trước đây được gọi là không phụ thuộc insulin, quá trình này khác với bệnh tiểu đường loại 1. Hai bất thường sau đây là nguyên nhân gây tăng đường huyết:

• Hoặc tuyến tụy vẫn sản xuất insulin nhưng không đủ, so với lượng đường trong máu: đây là chứng thiếu hụt insulin;

• Hoặc insulin này hoạt động không tốt, vì vậy chúng ta nói đến tình trạng kháng insulin. Insulin không còn có thể điều chỉnh lượng đường trong máu và tình trạng này dần dần khiến tuyến tụy kiệt sức, dẫn đến việc không còn đảm bảo sản xuất đủ insulin. Hai cơ chế này làm cho glucose không đi vào tế bào của cơ thể và tồn tại trong máu. Mức đường huyết không được điều chỉnh bởi insulin.

Nguyên nhân của bệnh tiểu đường loại 2

Phương pháp điều trị bệnh tiểu đường loại 2 

Ban đầu nó được điều trị bằng các biện pháp dinh dưỡng – sống lành mạnh, sau đó người ta nhanh chóng sử dụng các phương pháp điều trị đái tháo đường bằng thuốc uống đặc trị và/ hoặc tiêm insulin mà hiệu quả chỉ đạt được tối ưu nếu chúng được kết hợp với một chế độ ăn uống cân bằng và hoạt động thể chất thường xuyên.

Vì bệnh tiểu đường loại 2 là một bệnh tiến triển nên sau khi tăng dần thuốc chống đái tháo đường, điều trị tăng dần, người bệnh sẽ phải tiêm thêm insulin khi tình trạng thiếu hụt insulin quá lớn.

BIẾN CHỨNG TIỂU ĐƯỜNG

Mục tiêu điều trị ở cả hai loại bệnh tiểu đường là bình thường hóa lượng đường trong máu. Tăng đường huyết lặp đi lặp lại và kéo dài dẫn đến tổn thương cho các dây thần kinh và mạch máu khắp cơ thể. Đây là những biến chứng của bệnh tiểu đường có thể dẫn đến mù lòa, tổn thương bàn chân có thể dẫn đến cắt cụt chi, đau tim và đột quỵ, rối loạn cương dương hoặc suy thận.

BỆNH TIỂU ĐƯỜNG VÀ DI TRUYỀN

Quy mô di truyền khác nhau tùy thuộc vào bệnh tiểu đường loại 1 hay bệnh tiểu đường loại 2. Khi một trong hai bố mẹ mắc bệnh tiểu đường loại 2, nguy cơ lây truyền cho con cái là 40% và nếu cả bố và mẹ đều bị thì nguy cơ tăng lên 70%. Ở bệnh tiểu đường loại 1, nguy cơ là từ 4 đến 8%, chính xác hơn là 8% nếu cha bị tiểu đường, 4% nếu là mẹ (nhưng 30% nếu cả cha và mẹ đều bị). Do đó, rất hữu ích khi xây dựng một cây phả hệ để xác định các thành viên trong gia đình mắc bệnh tiểu đường và biết di sản di truyền của họ.

PHÒNG BỆNH TIỂU ĐƯỜNG

Bệnh tiểu đường thực sự nguy hiểm nên cần có các bệnh pháp phòng ngừa, dưới đây là các biện pháp phòng ngừa bệnh tiểu đường hiệu quả:

1. Giảm cân tránh béo phì và hoạt động thể dục thể thao thường xuyên

Theo kết quả nhiều công trình nghiên cứu, bệnh tiểu đường sẽ phát triển chậm dễ điều trị hơn nếu bệnh nhân giảm được 5-7% trọng lượng của cơ thể. Giảm cân và hoạt động thể thao thường xuyên cũng giúp cơ thể có khả năng sản xuất insulin cao hơn.

2. Có chế độ ăn uống phù hợp

Chọn thực phẩm ít chất béo, đường và natri, thức uống nên chọn những đồ uống ít calorie. Bạn hãy thay thế các thực phẩm làm từ gạo trắng bằng ngũ cốc hoặc gạo lứt, nếu điều kiện không cho phép, hãy cố gắng ăn ít các chất trên.

3. Tránh xa các chất kích thích

Bỏ thuốc lá và chất kích thích tạo cuộc sống lành mạnh phòng ngừa nguy cơ tiểu đường.

4. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Kiểm tra huyết áp, cholesterol và máu thường xuyên. Bệnh nhân tiểu đường 2 thường cao huyết áp và lượng cholesterol cao. Vậy nên người bệnh nên duy trì huyết áp ở mức thấp hơn 130/80mmHg để ngăn ngừa các bệnh đi kèm bệnh tiểu đường. Ngoài ra, bạn cũng nên tạo thói quen khám sức khỏe định kỳ 3-6 tháng 1 lần để phát hiện sớm bệnh tiểu đường và cả các bệnh khác, điều trị bệnh tiểu đường sớm bao giờ cũng tốt và dễ hơn.

KẾT LUẬN

Hai loại chính của bệnh tiểu đường là những bệnh khác nhau nhưng có đặc điểm là dư thừa lượng đường trong máu nên cần được coi trọng và điều trị hiệu quả. 

Mặc dù các nghiên cứu y học tiến bộ hàng ngày, bệnh tiểu đường vẫn là một căn bệnh có thể được điều trị rất tốt nhưng không thể chữa khỏi. Do đó, cả cuộc đời, mọi người cần phải tự theo dõi bản thân, giữ thói quen ăn uống điều độ, luyện tập thể dục thể thao và điều trị thường xuyên khi mắc phải, một bệnh nhân tiểu đường vẫn có thể khỏe mạnh và sống bình thường. 

AustrapharmVN

Nguồn tham khảo: QU'EST-CE QUE LE DIABÈTE ?

https://www.federationdesdiabetiques.org/information/diabete