MEN TIÊU HÓA, MEN VI SINH PROBIOTICS, THỰC PHẨM LÊN MEN: VAI TRÒ & LỢI ÍCH ĐỐI VỚI SỨC KHỎE TIÊU HÓA

Ngày 26/07/2021

Men tiêu hóa, men vi sinh Probiotics và thực phẩm lên men đều có tác dụng hỗ trợ và tăng cường sức khỏe tiêu hóa, dưới đây giới thiệu cụ thể vai trò và lợi ích của chúng đối với sức khỏe tiêu hóa.

1/ MEN TIÊU HÓA

Men tiêu hóa rất cần thiết cho quá trình phân giải và hấp thụ thức ăn của cơ thể. Chúng được sản xuất tự nhiên bởi hệ tiêu hóa, chính xác hơn là ở tuyến nước bọt, dạ dày, tuyến tụy và ruột non. Các men tiêu hóa bổ sung cho nhau và hoạt động cùng nhau để hỗ trợ cho quá trình tiêu hóa.

Men tiêu hóa là protein được tổng hợp bởi hệ tiêu hóa. Chúng kích hoạt phản ứng hóa học bằng cách phá vỡ các loại thực phẩm phức tạp và sau đó lọc ra các chất dinh dưỡng cần thiết trong cơ thể.

Mỗi loại men được tạo ra bởi hệ tiêu hóa - từ khi thức ăn vào miệng cho đến khi đi vào ruột - đóng một vai trò và lợi ích cụ thể:

- Các men của tuyến nước bọt tiết ra amylase làm biến đổi tinh bột thành mantôzơ.

- Pepsinogen là men khi tiết ở dạ dày không hoạt động và được chuyển hóa thành pepsin dưới tác dụng của axit clohydric. Pepsin sau đó phân hủy protein thành các peptit.

- Dịch tụy chứa một số men tiêu hóa xúc tác carbohydrate, protein và lipid. Trong số các men này là:

• Amylase tuyến tụy chuyển hóa tinh bột thành mantose,

• Lipase tuyến tụy chuyển hóa lipid thành glycerol và axit béo,

• Protease tuyến tụy phân hủy protein thành các axit amin.

- Lớp niêm mạc của ruột non cũng sản xuất các men tiêu hóa, bao gồm mantase, invertase và lactase. Những chất này biến đổi mantose thành glucose, sucrose thành glucose và fructose, sau đó lactose thành glucose và galactose tương ứng.

- Ruột non cũng tiết ra aminopeptidase và dipeptidase, các men này hoạt động trên protein và peptit để biến chúng thành axit amin. Ruột cũng sản xuất deoxyribonuclease và ribonuclease phân hủy axit nucleic thành đường và bazơ nitơ.

MEN TIÊU HÓA, MEN VI SINH PROBIOTICS, THỰC PHẨM LÊN MEN: VAI TRÒ & LỢI ÍCH ĐỐI VỚI SỨC KHỎE TIÊU HÓA

Để tránh các vấn đề về tiêu hóa và sức khỏe liên quan đến việc không đủ men tiêu hóa, bạn nên tiêu thụ thực phẩm giàu men tiêu hóa tự nhiên. Ví dụ, dứa có chứa bromelain, một nhóm các men hỗ trợ tiêu hóa và thúc đẩy sự hấp thụ protein. Đu đủ cũng rất giàu protease thường được gọi là papain. Để tận hưởng những lợi ích của nó, bạn nên ăn những trái cây chín và chưa nấu chín. Xoài cũng chứa các men amylase xúc tác carbohydrate để cơ thể hấp thụ. Mật ong cũng là một trong những thực phẩm giàu men tiêu hóa. Nó chứa một số men khác như diastase, amylase, invertase và protease.

Hiện nay ngành dược cũng sản xuất nhiều dược phẩm là các men tiêu hóa uống trực tiếp vào cơ thể trong những tình trạng bệnh lý nhất định do bác sĩ chỉ định.

2/ MEN VI SINH PROBIOTICS

Men vi sinh Probiotics là những vi sinh vật hữu ích tạo nên hệ vi khuẩn miệng, ruột và âm đạo. Sự hiện diện của chúng đặc biệt giúp chống lại sự gia tăng các vi sinh vật có hại, chẳng hạn như có thể gây tiêu chảy nhiễm trùng hoặc viêm âm đạo. Probiotics cũng hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn.

Ở một người khỏe mạnh, đường tiêu hóa là nơi cư trú của khoảng 100.000 tỷ vi khuẩn thuộc 400 loài khác nhau, 30 đến 40 loài vi khuẩn này đại diện cho 99% hệ thực vật tạo thành một hệ sinh thái ổn định cần thiết cho việc duy trì sức khỏe tốt. Bất cứ hiện tượng gì làm đảo lộn sự cân bằng của hệ vi khuẩn đường ruột đều có thể gây tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa. Nó có thể là một bệnh (nhiễm trùng, suy giảm hệ thống miễn dịch), nhưng cũng có thể là do điều trị y tế, bao gồm cả thuốc kháng sinh.

Probiotics hoạt động thông qua 3 cơ chế chính:

- Đầu tiên là điều chỉnh hoạt động của hệ thống miễn dịch đường ruột. Probiotics tăng cường khả năng miễn dịch khi nó còn yếu, chẳng hạn như khi hệ thống miễn dịch bắt đầu phát triển ở trẻ em hoặc khi ở người già. Chúng cũng làm giảm hoạt động quá mức của hệ thống miễn dịch, đặc biệt là trong các trường hợp dị ứng hoặc bệnh viêm ruột.

- Thứ hai, men vi sinh làm tăng chức năng rào cản của niêm mạc ruột chống lại sự xâm nhập của các vi khuẩn có hại qua đường ruột, ví dụ bằng cách tăng sản xuất chất nhầy hoặc kháng thể loại IgA.

- Cuối cùng, men vi sinh có tác dụng kháng khuẩn trực tiếp, cạnh tranh sinh tồn với các vi khuẩn gây bệnh và ngăn cản sự bám dính của chúng vào thành ruột.

Probiotics chủ yếu được sử dụng trong phòng ngừa và hỗ trợ điều trị. Chúng có tác dụng hữu ích đối với hệ sinh thái của vi khuẩn đường ruột và ngăn ngừa sự xuất hiện của mầm bệnh. Vi khuẩn đường ruột đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất. Ví dụ, chúng tiết ra các enzym giúp hấp thụ chất dinh dưỡng. Khi bôi tại chỗ, men vi sinh giúp điều trị viêm âm đạo. Ngoài ra, sau khi điều trị kháng nấm, sử dụng men vi sinh bằng đường uống (ít nhất 5 tỷ vi khuẩn mỗi ngày) cũng như bôi chế phẩm thuốc đạn Probiotic tại chỗ làm giảm nguy cơ tái phát.

Ở liều cao hơn, men vi sinh Probiotics được sử dụng để kích thích miễn dịch tăng sức đề kháng cơ thể cũng như điều trị bệnh chàm, các rối loạn chức năng và viêm đường ruột. Ngay cả khi các bệnh lý đường ruột như viêm đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích không liên quan đến một tác nhân gây bệnh xác định, việc uống men vi sinh sẽ cải thiện hệ sinh thái đường ruột của bệnh nhân và thường mang lại chất lượng cuộc sống tốt hơn.

3/ THỰC PHẨM LÊN MEN

Lên men là một trong những kỹ thuật lâu đời nhất để bảo quản thực phẩm. Nó làm cho thực phẩm biến đổi nhờ các vi sinh vật được thêm vào hoặc đã có mặt để cải thiện giá trị dinh dưỡng, mùi vị hoặc khả năng tiêu hóa của chúng. Trong số tất cả các quá trình lên men, lên men lactic là thú vị nhất theo quan điểm dinh dưỡng.

Nguyên tắc của quá trình lên men rất đơn giản: nó bao gồm một phản ứng sinh hóa được thực hiện bởi các enzym của nấm men hoặc vi khuẩn, diễn ra trong điều kiện không có oxy trong không khí, cho phép thu hồi một phần năng lượng của các loại đường có trong thực phẩm.

MEN TIÊU HÓA, MEN VI SINH PROBIOTICS, THỰC PHẨM LÊN MEN: VAI TRÒ & LỢI ÍCH ĐỐI VỚI SỨC KHỎE TIÊU HÓA

Có nhiều kiểu lên men khác nhau, trong đó phổ biến nhất là:

- Lên men lactic: đường được vi khuẩn chuyển hóa thành axit lactic. Nó được sử dụng trong sản xuất sữa chua, phomai, các sản phẩm rau lên men (củ cải đường, dưa chuột, bắp cải) và thịt nguội.

- Lên men acetic: đường được biến đổi thành acid acetic. Ví dụ, quá trình lên men này được sử dụng để thu được giấm.

Từ nguồn gốc động vật hoặc thực vật, thực phẩm lên men được tìm thấy ở nhiều dạng. Liên quan đến đồ uống, rượu và bia rõ ràng thu được bằng quá trình lên men; xúc xích, bánh mì, phomai, rượu, kim chi, dưa cải chua,.... cũng là một phần của thực phẩm lên men, để phát triển mùi thơm của chúng hoặc để giữ chúng lâu hơn.

Mỗi quốc gia có những loại thực phẩm lên men đặc trưng. Bánh mì và phô mai đặc biệt phổ biến ở châu Âu, trong khi các sản phẩm có nguồn gốc từ đậu nành hoặc các loại cá khác nhau đang rất thịnh hành ở châu Á hoặc tinh bột lên men như khoai mỡ hoặc sắn lại phổ biến ở châu Phi.

Các sản phẩm lên men mang lại một số lợi ích cho sức khỏe tiêu hóa:

- Dễ tiêu hóa: Lên men lactic là một đồng minh tuyệt vời của hệ tiêu hóa của chúng ta, nó tạo ra các enzym và phá vỡ một số phân tử lớn mà hệ tiêu hóa của chúng ta khó đồng hóa. Ngoài ra quá trình lên men làm giảm carbohydrate cũng như một số hợp chất (oligosaccharides) gây ra các vấn đề về tiêu hóa và chướng bụng đầy hơi.

- Giá trị dinh dưỡng cao: Rau lên men giữ lại tất cả các chất dinh dưỡng và vitamin của chúng. Trong quá trình lên men, vi sinh vật tạo ra các chất dinh dưỡng khác nhau như vitamin C, vitamin nhóm B (bao gồm cả B12) và vitamin K. Thật vậy, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sắt và kẽm dễ hấp thụ hơn trong các loại rau lên men. Quá trình lên men lactic cũng giải phóng protein, axit amin, vitamin và chất chống oxy hóa.

- Ngoài các lợi ích dinh dưỡng nêu trên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các vi khuẩn lactic hiện diện trong thực phẩm lên men có thể điều chỉnh hoạt động hệ miễn dịch và có nhiều hiệu quả tích cực đối với sức khỏe. (3)

Tuy thực phẩm lên men có nhiều lợi ích dinh dưỡng và hỗ trợ sức khỏe tiêu hóa nhưng cần hết sức lưu ý khi sử dụng thực phẩm lên men để tránh bị cao huyết áp do thực phẩm chế biến quá nhiều muối hoặc phương pháp chế biến không đạt chất lượng, sản phẩm nhanh chóng bị hư hỏng biến chất phát sinh độc chất như nấm mốc, ký sinh trùng gây bệnh hoặc các hóa chất chuyển hóa độc hại như nitrite hay nitrosamin có thể gây tử vong cho người tiêu thụ.