HỆ VI SINH RUỘT & NỘI TIẾT TỐ THẦN KINH LIÊN QUAN STRESS CĂNG THẲNG

Ngày 3/11/2023

Các nhà nghiên cứu đang nâng cao hiểu biết của họ về mối liên hệ mong manh giữa hệ vi sinh vật đường tiêu hóa (GI) của con người và não. 

Sự giao tiếp hai chiều dọc theo trục ruột-não liên quan đến nhiều hệ cơ quan, bao gồm hệ nội tiết, hệ miễn dịch và hệ thần kinh tự chủ, trung ương và ruột, với hệ vi sinh vật đường ruột ảnh hưởng đến các tương tác này. Hệ thần kinh ruột ( ENS) có thể vận hành chức năng GI độc lập với hệ thần kinh trung ương (CNS); tuy nhiên, nhiều con đường và chất dẫn truyền thần kinh giống nhau giữa hệ thần kinh trong não và ruột.

TRỤC NÃO - RUỘT, CÁC NỘI TIẾT TỐ THẦN KINH LIÊN QUAN CĂNG THẲNG

 - Mối liên hệ giữa não và ruột, điều này có thể thấy rõ qua những rối loạn chức năng thường gắn kết chúng lại với nhau. Nhiều rối loạn thần kinh và tâm trạng thường có biểu hiện ở đường ruột, rối loạn tiêu hóa có thể biểu hiện các triệu chứng thần kinh và tâm thần, và căng thẳng tâm lý có thể tác động xấu đến sự cân bằng hệ vi sinh vật và chức năng tiêu hóa.

- Nghiên cứu cho thấy rằng căng thẳng không chỉ làm thay đổi tính thấm của niêm mạc ruột và sự bài tiết cytokine, mà còn có thể thay đổi đáng kể cấu trúc cộng đồng và hoạt động của hệ vi sinh vật trong ruột. Ngược lại, hệ vi sinh vật đường ruột có thể ảnh hưởng đến các phản ứng sinh lý liên quan đến căng thẳng. Căng thẳng trong cuộc sống có nhiều tác động sinh lý trong cơ thể con người và nó có thể là một yếu tố nguyên nhân gây ra chứng rối loạn sinh học.

- Nghiên cứu đã chỉ ra mối tương tác chặt chẽ giữa hệ vi sinh vật đường ruột và trục hạ đồi-tuyến yên-tuyến thượng thận (HPA), trục chính hệ thống thần kinh nội tiết điều chỉnh các phản ứng với căng thẳng và sự giao tiếp của chúng có thể có mối quan hệ chặt chẽ với các hệ thống khác.

Serotonin và catecholamine như norepinephrine, epinephrine và dopamine đều hoạt động trong não cũng như trong ruột. Những chất dẫn truyền thần kinh này không chỉ điều chỉnh lưu lượng máu mà còn ảnh hưởng đến nhu động ruột, sự hấp thụ chất dinh dưỡng, hệ thống miễn dịch bẩm sinh ruột và hệ vi sinh vật.

- Ngoài các chất dẫn truyền thần kinh, các hormone peptide được giải phóng từ ruột cũng có thể góp phần vào sự giao tiếp hai chiều giữa ruột và não thông qua các thụ thể liên kết trên các tế bào miễn dịch và đầu dây thần kinh phế vị. Nồng độ peptide trong ruột được điều chỉnh bởi các tín hiệu của hệ vi sinh vật đường ruột và thực tế có thể thay đổi tùy theo thành phần hệ vi sinh vật.

Trong bối cảnh giao tiếp này, hệ vi sinh vật đường ruột có thể đóng một vai trò trong việc điều chỉnh các tình trạng liên quan đến căng thẳng như lo lắng và trầm cảm.

CÁC NGHIÊN CỨU CHO THẤY RẰNG:

- Rối loạn trầm cảm nặng (MDD) có liên quan đến những thay đổi về tính thấm của ruột và thành phần hệ vi sinh vật.

- Rối loạn lo âu và trầm cảm có thể được đặc trưng bởi sự phong phú của hệ vi sinh vật gây viêm cao hơn và ít vi khuẩn sản xuất axit béo chuỗi ngắn hơn.

- Các giai đoạn lo lắng và trầm cảm có thể xảy ra thường xuyên hơn ở những bệnh nhân bị rối loạn tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích (IBS).

- Những cảm xúc tiêu cực, những sự kiện căng thẳng trong cuộc sống và những đặc điểm tính cách như rối loạn thần kinh cũng có liên quan đến viêm đại tràng, bệnh Crohn và chứng khó tiêu.

ỨNG DỤNG LÂM SÀNG & CHIẾN LƯỢC ĐIỀU TRỊ

Trên cơ sở hiểu biết mối liên hệ chức năng của trục não ruột và hệ vi sinh ruột, các chiến lược điều trị được cá nhân hóa nhằm giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của các tình trạng mãn tính là nền tảng của mô hình y học chức năng và căng thẳng chỉ là một yếu tố lối sống có thể thay đổi được và có thể được giải quyết khi can thiệp vào bệnh nhân bằng việc thay đổi phản ứng của cơ thể trước căng thẳng có thể mang lại kết quả sức khỏe tích cực hơn và một số kỹ thuật có tiềm năng tăng cường chức năng miễn dịch, tăng cường khả năng phục hồi tổng thể.

Một đánh giá gần đây về tính hiệu quả của việc kiểm soát căng thẳng đối với bệnh viêm ruột (IBD), một tình trạng viêm ruột mãn tính liên quan đến rối loạn chức năng tương tác giữa ruột và não.

Nhiều người nhận thấy rằng các kỹ thuật quản lý căng thẳng có lợi ảnh hưởng đến hoạt động viêm, tình trạng lo lắng và chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân viêm đường tiêu hóa, bao gồm:

• Thực hành các phương pháp thư giãn tâm lý

Thư giãn tạo ra sự nghỉ ngơi về sinh lý và tinh thần. Việc đào tạo có thể được thực hiện cho bệnh nhân bởi một nhà trị liệu hoặc theo cách tự định hướng.

Liệu pháp kết hợp thư giãn và tưởng tượng được hướng dẫn, thay thế những suy nghĩ căng thẳng bằng những hình ảnh thư giãn đầu óc.

• Tập thể dục là một chiến lược lối sống có thể giảm thiểu tác động bất lợi của căng thẳng và nói chung, tập thể dục vừa phải được coi là yếu tố điều biến tích cực của đa dạng sinh học hệ vi sinh vật đường ruột. Là một phương pháp điều trị giảm căng thẳng hiệu quả và chi phí thấp, kết hợp chương trình tập thể dục phù hợp vào một chương trình chiến lược can thiệp có thể làm tăng các loài vi sinh vật đường ruột và các chất chuyển hóa có đặc tính chống stress.

• Tác động của PREBIOTIC và men vi sinh PROBIOTICS đối với các tình trạng liên quan đến căng thẳng:

Một phân tích tổng hợp năm 2019 gồm 34 thử nghiệm lâm sàng có đối chứng đã đánh giá tác động của Prebiotic và men vi sinh Probiotics đối với chứng trầm cảm và lo âu cho thấy rằng các biện pháp can thiệp bằng Prebiotic không khác với giả dược, nhưng các biện pháp can thiệp bằng men vi sinh Probiotics mang lại tác dụng chống trầm cảm và giải lo âu nhỏ nhưng đáng kể. 

Một đánh giá có hệ thống khác trong cùng năm đó cho thấy trong hơn một nửa trong số 21 nghiên cứu (1.503 cá nhân), việc điều chỉnh hệ vi sinh vật đường ruột bằng PROBIOTICS đã chứng tỏ là một phương pháp điều trị hiệu quả cho các triệu chứng lo âu. 

KẾT LUẬN 

Việc xem xét mối quan hệ hai chiều của trục ruột-não và hệ vi sinh ruột có thể đưa ra các chiến lược điều trị cho từng cá nhân. 

Quản lý các yếu tố liên quan đến căng thẳng bên ngoài đồng thời tối ưu hóa sức khỏe đường ruột có thể cùng nhau giải quyết một số tình trạng sức khỏe mãn tính. 

Cụ thể, các chiến lược trị liệu được cá nhân hóa, kết hợp các phương pháp quản lý căng thẳng với các biện pháp can thiệp sức khỏe đường ruột, chẳng hạn như liệu pháp dinh dưỡng, chất bổ sung và dược phẩm dinh dưỡng PREBIOTICS & PROBIOTICS có thể giúp tối ưu hóa chức năng đường ruột và củng cố các hệ thống cơ thể liên quan.

AustrapharmVN

Nguồn tham khảo: THE MICROBIOME, STRESS HORMONES, & GUT FUNCTION

https://www.ifm.org/news-insights/gut-stress-changes-gut-function/