ĐẦY HƠI TUY ĐƠN GIẢN NHƯNG KHÔNG KÉM PHẦN MỆT MỎI

Đầy hơi là triệu chứng dễ mắc phải bất kể ở người lớn hay trẻ nhỏ. Đây là rối loạn không đe dọa đến tính mạng nhưng làm ta khổ sở vì cứ âm ỉ gây cảm giác rất khó chịu. Đầy hơi còn được mô tả rộng hơn bởi những rối loạn kèm theo như: chướng bụng, no lâu, muốn ói, bụng óc ách, ợ chua, chán ăn, đau bụng lâm râm …

Nguyên nhân dẫn đến đầy hơi nhiều không kể hết, chúng hình thành theo cơ chế: có sự tích khí trong đường tiêu hóa, đặc biệt ở dạ dày. Khí được tích lại trong dạ dày không thoát được gây ra cảm giác bị đè ép và căng ở vùng thượng vị, hay nói cách khác là bụng óc ách. Nếu có điều kiện thấy được bên trong lòng dạ dày khi bị đầy hơi, ta sẽ thấy dạ dày chứa đầy bọt. Bọt hình thành do dịch tiêu hóa (dịch tiêu hóa ở dạ dày là dịch vị) bao quanh khí tạo thành bọt làm khí không thoát ra được. Nếu có cách làm vỡ các bọt khí (tức làm vỡ màng dịch tiêu hóa bao bọt khí), khí thoát ra và thoát khỏi dạ dày theo miệng ra ngoài (thoát ra nhiều sẽ tạo thành ợ hơi), khi đó ta sẽ giảm chứng đầy hơi chướng bụng.

Bên cạnh sự tích khí còn có các rối loạn khác như dư acid dạ dày hoặc rối loạn co thắt dạ dày. Dư acid dạ dày là do sự tiết acid dịch vị quá nhiều đưa đến, ngoài đầy hơi còn có ợ chua (trường hợp này do trào ngược dạ dày thực quản), đau bụng lâm râm (nếu có viêm loét dạ dày). Còn có rối loạn co thắt dạ dày là do sự co bóp của dạ dày nhằm tiêu hóa thức ăn bị sút giảm, đưa đến thức ăn bị giữ lâu trong dạ dày không tiêu hóa tốt làm cho ngoài đầy hơi, còn có triệu chứng no lâu, chán ăn, muốn ói.

1. Bí quyết giảm đầy hơi chướng bụng từ Simethicone

SIMETHICONE từ lâu đã được xem là thuốc chữa chứng đầy hơi hiệu quả. Simethicone thực chất là hợp chất vô cơ có tên polydimethylsiloxan ở dạng polymer dạng lỏng nhớt (tức hợp chất cao phân tử). Tác dụng của simethicone là giảm “sức căng bề mặt” của chất lỏng bao quanh bong bóng hơi khiến chúng kết hợp lại tạo thành bóng hơi lớn hơn và bị vỡ. Tức dịch tiêu hóa tạo màng của bọt khí tạo sự đầy hơi trong dạ dày bị tác dụng của simethicone, làm cho màng này bị phá vỡ, bọt khí bị vỡ gây sự thoát khí từ dạ dày ra ngoài. Nói vắn tắt, simethicone là chất chống đầy hơi có tác dụng phá bọt và trợ giúp sự tống hơi của đường tiêu hóa làm giảm sự no hơi, chướng bụng. Do có tính trơ hóa học, tức không gây hoặc không bị tác động của phản ứng hóa học, nên simethicone không được hấp thu ở dạ dày, ruột để vào máu vì thế không gây phụ (không gây ngộ độc).

Với tác dụng chống đầy hơi nêu ở trên, simethicone được dùng một mình nó (tức dùng đơn chất) để trị chứng đầy hơi, chướng bụng xảy ra sau bữa ăn thịnh soạn, chứa nhiều chất ngọt. Người ta còn dùng simethicone đơn chất để trị chứng đầy hơi trong phẫu thuật nội soi, nhằm làm giảm các hình ảnh của bóng khí, giúp quan sát bằng mắt sẽ rõ hơn. Tức simethicone đơn chất được dùng trước khi nội soi dạ dày và trước khi chụp X-quang dạ dày ruột, túi mật, thận.

2. Ứng dụng Simethicone với một số thuốc liên quan

Đầy hơi có thể kết hợp với các rối loạn khác ở đường tiêu hóa, vì thế simethicone ngoài dùng như đơn chất có thể phối hợp với thuốc khác để trị những rối loạn tiêu hóa thông thường sau.

Đầy hơi dư acid dạ dày (do có sự tăng tiết acid dịch vị)

Trường hợp này, simethicone được dùng kết hợp với thuốc kháng acid chứa nhôm và magiê (simethicon + Al(OH)3 + Mg (OH)2). Với tác dụng: Thuốc kháng acid chứa Al, Mg trung hòa acid dư trong khi simethicone chống đầy hơi.

Đầy hơi và ợ chua (do trào ngược dạ dày-thực quản)

Trường hợp này, simethicone kết hợp với thuốc domperidon (simethicone+domperidon). Với tác dụng: Domperidon có tác dụng điều hòa nhu động đường tiêu hóa giúp giảm trào ngược, trong khi simethicone chống đầy hơi.

Hoặc: Simethicone kết hợp với thuốc kháng acid chứa alginat (simethicon+Na alginat+ NaHCO3+CaCO3). Với tác dụng: Thuốc kháng acid chứa alginat trong trường hợp trào ngược dạ dày lên thực quản sẽ cung cấp alginat bao phủ, che chở niêm mạc thực quản, trong khi simethicon chống đầy hơi.

Đầy hơi và no lâu (do chậm tiêu, kém tiêu hóa)

Trường hợp này, simethicone kết hợp với thuốc là enzym tiêu hóa (simethicone + pancreatin). Với tác dụng: Pancreatin là dịch tụy cung cấp các enzym chymotrypsin, amylase, lipase giúp tiêu hóa tốt thức ăn, trong khi simethicone chống đầy hơi.

Hoặc: Simethicone kết hợp với thuốc domperidon (simethicon+domperidon). Với tác dụng: Domperidon có tác dụng điều hòa nhu động đường tiêu hóa giúp tiêu hóa tốt hơn, trong khi simethicone chống đầy hơi.

Đầy hơi và đau dạ dày (do viêm loét dạ dày-tá tràng)

Trường hợp này phải đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác bệnh. Nội soi có viêm loét, bác sĩ sẽ chỉ định: Simethicone kết hợp với thuốc kháng thụ thể H2 (ranitidin, famotidin…) hoặc với thuốc ức chế bơm proton (omeprazol, lansoprazol, pantoprazol…)

Hoặc: nếu xét ngiệm có nhiễm Helicobacter pylori (Hp), bác sĩ chỉ định: Simethicone kết hợp với phác đồ tiệt trừ Hp bằng kháng sinh (ức chế bơm proton+amoxicillin+clarithromycin).

PGS.TS. Nguyễn Hữu Đức

Giảng Viên Đại học Y Dược TP.HCM