HỎI ĐÁP VỀ MẤT CÂN BẰNG SINH HỌC DYSBIOSIS
Ngày 11/11/2024
MẤT CÂN BẰNG SINH HỌC LÀ GÌ?
Dysbiosis đề cập đến sự mất cân bằng của các loài vi sinh vật và giảm sự đa dạng của vi sinh vật trong một số hệ vi sinh vật của cơ thể con người. Kết quả là, vi khuẩn có lợi, Firmicutes thường bị giảm thiểu, trong khi các vi khuẩn có hại ví dụ Proteobacteria lại tăng số lượng. Mất cân bằng sinh học thường liên quan đến chức năng hàng rào ruột bị suy giảm và tình trạng viêm qua trung gian miễn dịch, là kết quả của phản ứng miễn dịch quá mức. Do đó, có mối liên quan tiềm ẩn giữa mất cân bằng sinh học đường ruột và một số tình trạng nhất định, bao gồm bệnh viêm ruột (IBD), đái tháo đường và ung thư đại trực tràng.
Vi khuẩn tốt – Vi khuẩn xấu
Hệ vi sinh vật đường ruột có thể được xem là một cơ quan thực sự của cơ thể góp phần mang lại sức khỏe tốt cho con người. Mất cân bằng sinh học đường ruột có thể ảnh hưởng đến các quá trình cục bộ và toàn thân, chẳng hạn như quá trình xử lý chất dinh dưỡng, lượng vitamin, khả năng miễn dịch, giao tiếp giữa ruột và não và thậm chí cả sự phát triển của khối u. Mất cân bằng sinh học có thể xảy ra ở các hệ vi sinh vật khác, chẳng hạn như trên da, âm đạo và khoang miệng.
CHỨNG MẤT CÂN BẰNG SINH HỌC CÓ LÂY KHÔNG?
Dysbiosis không lây nhiễm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, sau đó, một số bệnh nhiễm trùng có thể gây ra sự mất cân bằng trong hệ vi sinh vật tự nhiên và gây ra chứng rối loạn sinh học.
NGUYÊN NHÂN CỦA CHỨNG MẤT CÂN BẰNG LÀ GÌ?
Các yếu tố chính ảnh hưởng đến thành phần của hệ vi sinh vật có thể gây mất cân bằng sinh học bao gồm thuốc, kể cả kháng sinh; thay đổi chế độ ăn uống; cũng như căng thẳng về tâm lý và thể chất.
- Việc sử dụng kháng sinh là nguyên nhân phổ biến và quan trọng nhất gây ra những thay đổi lớn trong hệ vi sinh vật tự nhiên của cơ thể. Khả năng tác động của một chất kháng khuẩn lên hệ vi sinh vật có liên quan đến phổ hoạt động, liều lượng và thời gian sử dụng của nó. Các kháng sinh phổ rộng (ví dụ ceftriaxone, meropenem) có thể làm biến mất hầu hết các vi khuẩn có lợi khỏi cơ thể, do đó làm giảm sự đa dạng của vi khuẩn và ức chế hệ thống miễn dịch. Chúng thường có tác động lớn hơn đến hệ sinh vật đường ruột nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến hệ sinh vật trên da và âm đạo. Ngoài ra, liều lượng và thời gian dùng thuốc càng lớn thì tác động của chúng lên hệ vi sinh vật càng lớn.
- Tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều hợp chất lưu huỳnh (ví dụ: thịt bò, rau bina, bông cải xanh, các loại hạt, đậu xanh), thực phẩm chế biến và đường có thể có tác động bất lợi đến hệ vi sinh vật đường ruột bằng cách thay đổi cân bằng vi khuẩn và dẫn đến phá vỡ chất nhầy và viêm.
- Tương tự như vậy, căng thẳng có thể gây ra những thay đổi đáng kể trong hệ vi sinh vật trên da (có thể gây viêm da dị ứng) và hệ vi sinh vật của đường tiêu hóa làm giảm đáng kể các vi khuẩn có lợi, như lactobacilli và bifidobacteria, đồng thời làm tăng các vi sinh vật có khả năng gây bệnh, chẳng hạn như E. coli. Những thay đổi này có thể do tác dụng của norepinephrine đối với sự phát triển của vi sinh vật gram âm hoặc do những thay đổi do căng thẳng gây ra trong khả năng vận động và bài tiết của đường tiêu hóa.
- Những thay đổi trong thành phần vi sinh vật có thể tạo cơ hội cho các yếu tố phức tạp khác làm trầm trọng những thay đổi và gây ra sự mất cân bằng. Căng thẳng oxy hóa gia tăng, như đã thấy trong tình trạng viêm qua trung gian miễn dịch, thể thực khuẩn tiêu diệt vi khuẩn mà chúng lây nhiễm và bacteriocin là chất do vi khuẩn tạo ra để ức chế sự phát triển của vi khuẩn khác, là những yếu tố làm trầm trọng thêm được biết là gây ra những thay đổi trong hệ vi sinh vật, dẫn đến mất cân bằng.
NHỮNG DẤU HIỆU VÀ TRIỆU CHỨNG CỦA CHỨNG MẤT CÂN BẰNG LÀ GÌ?
Hầu hết những người mắc chứng mất cân bằng sinh học đều gặp phải các triệu chứng cục bộ tùy thuộc vào hệ vi sinh vật bị ảnh hưởng. Khi cân bằng hệ vi sinh vật của đường tiêu hóa bị phá vỡ, các triệu chứng thường nhẹ và có thể bao gồm sâu răng, và đau nướu, chảy máu như một phần của chứng rối loạn sinh lý miệng. Đầy hơi, khó chịu ở bụng, ợ hơi, buồn nôn và thay đổi phân (ví dụ: táo bón, tiêu chảy) có thể xảy ra như một phần của mất cân bằng sinh học đường ruột. Những thay đổi trong hệ vi sinh vật ở vùng niệu sinh dục có thể gây ra cảm giác đau khi đi tiểu, tiết dịch âm đạo hoặc dương vật bất thường, phát ban hoặc ngứa bộ phận sinh dục và trực tràng. Mất cân bằng sinh học da cũng có thể biểu hiện dưới dạng phát ban, dạng viêm da dị ứng (tức là bệnh chàm), bệnh vẩy nến hoặc mụn trứng cá. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, khi hệ thống miễn dịch bị suy yếu, các triệu chứng có thể trở nên toàn thân và bao gồm mệt mỏi, khó tập trung, thay đổi tâm trạng, khó chịu, lo lắng và trầm cảm.
CHỨNG MẤT CÂN BẰNG ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN NHƯ THẾ NÀO?
Một khi chứng mất cân bằng được xác định là nguyên nhân tiềm ẩn, sẽ cần một loạt xét nghiệm để xác nhận chẩn đoán. Xét nghiệm công thức máu toàn bộ có thể cung cấp thông tin về sức khỏe tổng thể của cá nhân và có thể tiết lộ các dấu hiệu viêm hoặc rối loạn đông máu. Ngoài ra, bảng chuyển hóa toàn diện (tức là một loạt xét nghiệm máu được sử dụng để đánh giá chức năng của các cơ quan quan trọng, chẳng hạn như gan và thận) cũng như đánh giá nồng độ vitamin (ví dụ: vitamin B phức hợp, vitamin D) có thể giúp ích xác định mức độ nghiêm trọng của chứng rối loạn sinh học. Xét nghiệm máu cũng có thể tiết lộ các tình trạng liên quan đến mất cân bằng sinh học, chẳng hạn như bệnh tiểu đường loại 2 (ví dụ: tăng glucose và huyết sắc tố A1C).
Xét nghiệm hơi thở hydro là một công cụ chẩn đoán sự phát triển quá mức của vi khuẩn ruột non. Mẫu hơi thở được thu thập sẽ được phân tích hàm lượng hydro hoặc metan để xác định xem có sự phát triển của vi khuẩn hay không. Ngoài ra, xét nghiệm axit hữu cơ là xét nghiệm nước tiểu có thể được thực hiện để đo lượng hợp chất hữu cơ được tạo ra bởi các vi sinh vật trong cơ thể và đặc biệt là hệ vi sinh vật đường ruột. Phân tích phân tiêu hóa toàn diện (CDSA) là xét nghiệm phân tiên tiến cung cấp thông tin lâm sàng ngay lập tức và chính xác về sức khỏe tổng thể của đường tiêu hóa. Cuối cùng, nếu nghi ngờ có vùng nhiễm trùng, sinh thiết có thể tiết lộ mức độ và nguyên nhân cơ bản của bệnh. Ví dụ, sinh thiết có thể xác nhận chẩn đoán bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng, có thể do mất cân bằng sinh học gây ra.
CHỨNG MẤT CÂN BẰNG ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO?
Việc điều trị chứng mất cân bằng nên dựa trên kết quả xét nghiệm chẩn đoán và phù hợp với nhu cầu của từng cá nhân. Các nghiên cứu cho thấy rằng sự kết hợp của thay đổi chế độ ăn uống, bổ sung men vi sinh và điều chỉnh lối sống, chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục, cai thuốc lá,... thường đủ để tạo điều kiện tối ưu cho sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Sử dụng hàng ngày các chất bổ sung giàu vitamin A; phức hợp vitamin B; vitamin C; Vitamin D; Vitamin E và B12; canxi; magiê; cũng như omega 3, 6 và 9 được đề xuất bổ sung vào chế độ ăn của những người bị ảnh hưởng.
Probiotic và Prebiotic có thể giúp cải thiện hệ vi sinh vật tự nhiên. Probiotic là các vi sinh vật sống mang lại lợi ích cho sức khỏe bằng cách phục hồi sức khỏe của hệ vi sinh vật đường ruột, trong khi Prebiotic là thành phần dinh dưỡng được hệ vi sinh vật tự nhiên sử dụng và do đó cũng có tác dụng có lợi cho sức khỏe.
Đáng chú ý, mất cân bằng sinh lý đường ruột có liên quan đến nhiều tình trạng khác bao gồm bệnh Crohn, viêm loét đại tràng và tiểu đường tuýp 2, do đó cần được điều trị sau khi được chẩn đoán. Cuối cùng, cấy ghép vi sinh vật trong phân (FMT), phân được thu thập từ những người khỏe mạnh và chuyển sang những người mắc chứng mất cân bằng sinh học, chỉ được đề xuất sau khi đã hết phương pháp điều trị thận trọng hơn và được tư vấn y tế. Lựa chọn điều trị này chủ yếu được ưu tiên cho những người mắc bệnh tái phát hoặc các rối loạn tiêu hóa và táo bón khác.
AustrapharmVN
Nguồn tham khảo: DYSBIOSE: QU'EST-CE QUE C'EST, LES CAUSES ET PLUS ENCORE
Bài viết liên quan
