ĐỘC TÍNH CỦA CHẤT DẺO PLASTIC ĐỐI VỚI SỨC KHỎE TIM MẠCH
Ngày 08/10/2024
Chất dẻo plastic hay nhựa là vật liệu tổng hợp được ngành công nghiệp hóa dầu sản xuất từ nhiên liệu hóa thạch: dầu, khí đốt và than đá. Nhựa bao gồm một ma trận các polyme và các chất phụ gia hóa học khác nhau, mang lại cho chúng các đặc tính như tính linh hoạt, tính ổn định, màu sắc cũng như khả năng chống cháy và nước. Sản xuất nhựa đang tăng theo cấp số nhân, có khả năng dẫn đến mức độ phơi nhiễm cao hơn và nhiều tác hại hơn cho mọi sinh vật sống. Tác hại của nhựa đối với sức khỏe đang gia tăng do sự tăng trưởng theo cấp số nhân trong sản xuất toàn cầu các vật liệu tổng hợp làm từ nhiên liệu hóa thạch này. Các hạt nano và vi hạt nhựa đã được phát hiện trong các mảng xơ vữa động mạch trong động mạch cảnh của một số bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh.
Sự hiện diện của các hạt nhựa trong mảng xơ vữa ở bệnh nhân có liên quan đến nguy cơ tử vong hoặc các biến cố tim mạch nghiêm trọng cao hơn so với những bệnh nhân có mảng không chứa nhựa.
HẠT NHỰA TRONG CƠ THỂ CON NGƯỜI
Các hạt nhựa được phát hiện trong 77% mẫu máu từ những người hiến tạng khỏe mạnh. Polyethylene terephthalate (PET) hiện diện phổ biến nhất (50% người hiến), tiếp theo là polystyrene (36%), polyethylene (23%) và polymethyl methacrylate (5%). Nồng độ tối đa của các hạt nhựa trong máu của người hiến tặng là 2,4 µg/mL đối với PET, 4,8 µg/mL đối với polystyrene và 7,1 µg/mL đối với polyethylene.
Các hạt nhựa được nuốt vào không chỉ có thể vượt qua hàng rào ruột và đi vào máu mà còn đi vào các cơ quan khác nhau như gan, phổi và nhau thai, cũng như trong các chất dịch cơ thể như sữa mẹ và nước tiểu.
Các hạt nhựa có trong cơ thể con người chủ yếu đến từ chuỗi thức ăn. Dựa trên chế độ ăn uống điển hình, ước tính mỗi người ăn vào khoảng 39.000 đến 52.000 hạt nhựa mỗi năm. Con đường còn lại là qua đường hô hấp (35.000 đến 62.000 hạt/năm), gây ra rủi ro cho hệ hô hấp.
NHỰA TRONG CHUỖI THỨC ĂN
Nước uống là nguồn thải nhựa chính vào cơ thể hàng ngày. Thật vậy, một lượng lớn hạt nano và vi nhựa được đo trong 92-100% mẫu nước đóng chai, 24-100% mẫu nước máy, trong khi rất ít nhựa được tìm thấy trong các mẫu nước giếng. PET và polypropylene là những loại nhựa phổ biến nhất vì hầu hết các chai nước đều được làm từ PET và nắp từ polypropylene.
Trong số các loại rau được thử nghiệm, có vẻ như bông cải xanh và cà rốt chứa nhiều hạt nhựa hơn, lên tới 100.000 hạt trên mỗi g rau. Hạt vi nhựa đặc biệt được tìm thấy trong rễ của các loại rau, khiến các loại rau củ (cà rốt, củ cải, củ cải đường, khoai tây) trở thành nguồn cung cấp hạt nhựa đáng kể .
Cá và hải sản chứa một lượng nhựa đáng kể nhưng nó chủ yếu được tìm thấy trong hệ thống tiêu hóa. Mặt khác, động vật có vỏ được tiêu thụ nguyên con lại là nguồn cung cấp các hạt nhựa đáng kể.
NHỰA NANO TRONG MẢNG XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH VÀ NGUY CƠ BIẾN CỐ TIM MẠCH
Trong một khảo sát tiền cứu trên 257 bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh ( phẫu thuật để loại bỏ vật liệu mảng xơ vữa động mạch), những người có mảng bám chứa hạt nano và vi nhựa có nguy cơ tử vong hoặc biến cố tim mạch nghiêm trọng cao hơn so với những người có mảng bám không chứa nhựa.
Trong thời gian theo dõi trung bình 34 tháng sau phẫu thuật, 8 trong số 107 bệnh nhân (7,5%) có mảng bám không chứa nhựa đã gặp phải biến cố (nhồi máu cơ tim không gây tử vong, đột quỵ không gây tử vong hoặc tử vong do mọi nguyên nhân), so với 30 bị biến cố tim mạch trong số 150 bệnh nhân (20%) có mảng bám chứa vi nhựa. Các nhà nghiên cứu ước tính rằng những bệnh nhân có mảng xơ vữa động mạch chứa nhựa có nguy cơ gặp phải biến cố cao gấp 4,5 lần so với những bệnh nhân có mảng xơ vữa không chứa nhựa.
HẠT VI NHỰA ĐƯỢC TÌM THẤY TRONG CỤC MÁU ĐÔNG
Trong một nghiên cứu khác gần đây, các nhà nghiên cứu đã đánh giá và định lượng các hạt vi nhựa có trong huyết khối (cục máu đông) được thu thập từ 30 bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật loại bỏ huyết khối trong mạch máu do nhồi máu cơ tim (IM), đột quỵ do thiếu máu cục bộ (AVC) hoặc tĩnh mạch sâu huyết khối (TVP). Các hạt nhựa được phát hiện trong 80% huyết khối, với nồng độ trung bình là 62 µg/g đối với AVC, 142 µg/g đối với IM và 70 µg/g đối với TVP. Trong số 10 loại nhựa polyme được nghiên cứu, sự hiện diện của polyamit 66 (PA66), polyvinyl clorua (PVC) và polyetylen (PE) đã được xác nhận. Các phân tích thống kê chỉ ra rằng nồng độ vi nhựa cao hơn trong cục máu đông có thể liên quan đến việc tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh.
QUÁ NHIỀU BAO BÌ NHỰA?
Trong những thập kỷ gần đây, ngày càng có nhiều thực phẩm được đóng gói bằng nhựa, dưới dạng màng, khay và hộp đựng. Ngày nay, nhiều loại trái cây và rau quả bán trong siêu thị được đóng gói bằng nhựa: salad, dưa chuột, ớt, nấm, bắp cải, trái cây, quả mọng, v.v.
Một sự đồng thuận toàn cầu đang nổi lên về nhu cầu giảm việc sử dụng bao bì nhựa. Ở châu Âu, các quốc gia như Pháp và Tây Ban Nha đã áp đặt các giới hạn hoặc thuế đối với việc sử dụng nhựa để giảm việc sử dụng chúng. Liên minh Châu Âu, Canada và Hoa Kỳ đang phát triển các kế hoạch nhằm giảm đáng kể việc sử dụng nhựa trong bao bì.
KHÔNG ĐƠN GIẢN NHƯ VẬY…
Một thách thức vì bao bì nhựa rất hữu ích trong việc bảo vệ trái cây và rau quả và do đó rất hiệu quả trong việc giảm lãng phí thực phẩm và tác động của nó đến môi trường. Thực phẩm lãng phí sẽ được đưa vào các bãi chôn lấp, nơi nó chịu trách nhiệm cho gần 60% lượng khí thải mêtan.
Các nhà nghiên cứu ước tính rằng việc sử dụng nhựa để đóng gói dưa chuột sẽ giảm được 4,8% chất thải. Lợi ích môi trường của việc đóng gói dưa chuột được ước tính lớn hơn 4,9 lần so với tác động tiêu cực đến môi trường do chính bao bì nhựa gây ra.
CÁC LỰA CHỌN THAY THẾ CHO BAO BÌ NHỰA
Bao bì mới gần đây đã được tạo ra để thay thế nhựa. Dưới đây là một số ví dụ:
• Túi lưới xenlulô có khả năng phân hủy sinh học.
• Màng làm từ vỏ cam, vỏ tôm và các chất thải tự nhiên khác có thể dùng làm giấy bóng kính hoặc làm thành túi.
• Đồ đựng (khay, hộp) làm từ thực vật: rơm rạ, thân cây mía, rác thải thực phẩm.
Tuy nhiên, những bao bì có thể phân hủy hoặc tái chế mới này vẫn còn lâu mới thay thế được bao bì nhựa. Nếu ngày mai chúng ta loại bỏ tất cả bao bì nhựa và thay thế bằng bao bì sợi, thời hạn sử dụng của trái cây và rau quả sẽ giảm đáng kể. Khi đó, người ta sẽ không thể mua một số loại trái cây và rau quả trái mùa và giá của giỏ hàng tạp hóa sẽ tăng theo, đây có lẽ không phải là điều mà hầu hết người tiêu dùng đã quen với sự dư thừa mong muốn.
AustrapharmVN
Nguồn tham khảo: EFFETS NOCIFS DES PLASTIQUES SUR LA SANTÉ CARDIOVASCULAIRE
Bài viết liên quan
