VÌ SAO AXIT BÉO CHUỖI NGẮN LẠI QUAN TRỌNG CHO SỨC KHỎE ĐƯỜNG RUỘT

Ngày 11/05/2023

Chúng ta hãy đi sâu vào thế giới của axit béo chuỗi ngắn (SCFA) và vai trò quan trọng của chúng trong việc duy trì sức khỏe hệ tiêu hóa, để hiểu rõ hơn cách chúng liên kết với hệ vi sinh ruột đóng góp vào sức khỏe tổng thể.

QUÁ TRÌNH LÊN MEN VÀ SẢN XUẤT AXIT BÉO CHUỖI NGẮN

Bạn có thể đã nghe nói về những lợi ích sức khỏe tổng thể của việc ăn một chế độ ăn nhiều chất xơ, nhưng bạn có biết những lợi ích đó đến từ đâu không? Chất xơ, được tìm thấy chủ yếu trong trái cây, rau, ngũ cốc và các loại đậu, không được cơ thể tiêu hóa và thay vào đó đi đến ruột kết, nơi nó được lên men bởi vi khuẩn đường ruột. Vi khuẩn phát triển trên các chất nền này và giải phóng các hợp chất có lợi được gọi là axit béo chuỗi ngắn (SCFA), cũng như các loại khí có thể gây đầy hơi.

Đầu tiên và quan trọng nhất, hàm lượng chất xơ góp phần vào tính cô đặc của phân và thời gian vận chuyển. Sau đó, bằng cách giải phóng CO2 và các loại khí khác, chính quá trình lên men làm cho môi trường đường ruột trở nên kỵ khí hơn (ít oxy) và ức chế sự phát triển của mầm bệnh phát triển mạnh trong môi trường hiếu khí (giàu oxy).

SCFA VÀ LỢI ÍCH SỨC KHỎE ĐƯỜNG RUỘT CỦA CHÚNG

Khoảng 90-95% SCFA được chuyển hóa trong cơ thể và 5-10% còn lại là thức ăn cho các vi khuẩn khác trước khi được loại bỏ trong phân. Ba SCFA chính là axetat, propionate và butyrate, sinh ra theo tỷ lệ 60:20:20 trong ruột già, với butyrate được nghiên cứu nhiều nhất.

VÌ SAO AXIT BÉO CHUỖI NGẮN LẠI QUAN TRỌNG CHO SỨC KHỎE ĐƯỜNG RUỘT Vai trò của SCFA trong bệnh đường ruột , não và ung thư

- SCFA, như tên gọi của chúng, làm cho môi trường trong ruột kết có tính axit hơn. Độ pH thấp này thúc đẩy sự phát triển của các vi sinh vật có lợi đồng thời ngăn chặn sự xâm nhập của mầm bệnh và cải thiện sự hấp thụ các khoáng chất như sắt. Ngoài ra, môi trường axit do sản xuất SCFA làm giảm lượng axit mật thứ cấp, được biết là tạo ra những tác động có hại cho sức khỏe đường ruột.

- SCFA cung cấp năng lượng cho các tế bào của ruột kết đồng thời giúp chúng tái tạo và duy trì khả năng chống thấm tối ưu của hàng rào ruột. Điều này là do butyrate kích thích sự hình thành các liên kết chặt chẽ giữa các tế bào, khiến chúng kết dính chặt chẽ với nhau, do đó làm cho ruột không thấm nước hơn.

Butyrate cũng giúp hình thành chất nhầy, là một hàng rào bảo vệ giống như gel bao phủ các tế bào ruột và bảo vệ chúng khỏi mầm bệnh. Chất nhầy này cũng cung cấp môi trường sống và nguồn thức ăn cho vi khuẩn có lợi.

Butyrate cũng có các đặc tính rất có lợi khác. Ví dụ, nó điều chỉnh phản ứng viêm của cơ thể và đóng vai trò là một phân tử chống viêm, điều này rất cần thiết vì viêm ruột đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của các bệnh chuyển hóa như béo phì và tiểu đường. Ngoài ra, butyrate đã được phát hiện là hạn chế sự tăng sinh và gây chết tế bào ung thư, cho thấy rằng nó có thể có tác dụng chống ung thư. Do đó, butyrate có thể cải thiện hiệu quả của các phương pháp điều trị liên quan đến ung thư như hóa trị, xạ trị và liệu pháp miễn dịch.

CÁC CHẤT CHUYỂN HÓA CỦA VI SINH VẬT NGOÀI AXIT BÉO CHUỖI NGẮN

Ngoài SCFA, hệ vi sinh vật đường ruột còn tiết ra nhiều hợp chất khác nhau. Các vitamin như vitamin K và vitamin B12 được tiết ra bởi một số vi sinh vật, trong khi các vi khuẩn khác ăn protein còn sót lại sẽ tạo ra chất dẫn truyền thần kinh, là những phân tử nhỏ tương tác với hệ thần kinh.

VÌ SAO AXIT BÉO CHUỖI NGẮN LẠI QUAN TRỌNG CHO SỨC KHỎE ĐƯỜNG RUỘT Tryptophan, được tìm thấy trong thực phẩm giàu protein như thịt gà nạc, cá, trứng, đậu phụ, bột yến mạch, quả hạch và hạt, đã được chứng minh là có đặc tính tương tự như butyrate, điều chỉnh tình trạng viêm và hàng rào ruột. Và nhờ loại thực phẩm giàu protein này, hệ vi sinh vật đường ruột có thể tạo ra các axit béo chuỗi nhánh, mặc dù vẫn còn phải xem liệu chúng có lợi hay có hại cho sức khỏe đường ruột hay không.