TRẺ TIÊU CHẢY DO BẤT DUNG NẠP LACTOSE

Tiêu chảy là bệnh rất phổ biến ở trẻ em nhưng nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách sẽ dẫn đến nguy cơ suy dinh dưỡng và nhiễm trùng thậm chí gây tử vong ở trẻ.

Ở một số gia đình, cha mẹ giữ vệ sinh cho con cái rất kỹ lưỡng nhưng trẻ vẫn bị tiêu chảy. Nhưng thật ra tiêu chảy không phải đơn thuần do giữ vệ sinh không kỹ, có nhiều nguyên nhân khác nhau: tiêu chảy có thể là do nhiễm trùng vi khuẩn hoặc virus (Rotavirus…) hay các ký sinh trùng hoặc do trẻ không dung nạp hay dị ứng với một số chất trong chế độ ăn của trẻ…Và đôi khi trẻ bị tiêu chảy do bất dung nạp sữa trong đó thường gặp nhất là bất dung nạp đường Lastose. Đặc biệt là trẻ bị suy dinh dưỡng hoặc điều trị tiêu chảy cấp không đúng thường làm giảm lượng men lactase ở ruột. Đây là một trong những nguyên nhân rất phổ biến làm cho tình trạng tiêu chảy kéo dài hoặc trở thành tiêu chảy mãn tính.

Dấu hiệu nhận biết

Bất dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không có đủ men lactase - một enzyme trong ruột non, để hấp thụ đường lactose. Lactose là một loại đường có trong những sản phẩm làm từ sữa như các loại sữa, phô mai, kem tươi… Trẻ khi mắc chứng bệnh này khi ăn uống các thực phẩm hay thức uống làm từ sữa thì đường lactose trong đó sẽ không phân hủy được sẽ được chuyển xuống ruột già. Tại đây các vi khuẩn sẽ phân hủy lactose thành chất lỏng và khí; từ đó khiến cho trẻ sẽ xuất hiện các triệu chứng ở hệ tiêu hóa như đầy hơi, tiêu chảy, đi phân chua… Mức độ nặng nhẹ của các triệu chứng thường tùy thuộc vào lượng lastose ăn vào nhiều hay ít…

Chứng không dung nạp đường lactose này thường không nguy hiểm nhưng các triệu chứng bệnh thường khiến bạn không dễ chịu chút nào.

Nguyên nhân

Có 3 nguyên nguyên nhân chính dẫn đến bất dung nạp lactose mà các bậc phụ huynh cần nên lưu ý

Nguyên phát: Đây là nguyên nhân thường gặp nhất của bất dung nạp lactose do thiếu lactase tương đối, xuất hiện ở trẻ em vào những độ tuổi khác nhau trong những nhóm chủng tộc khác nhau.

Thứ phát: Do tổn thương ruột non chẳng hạn như viêm dạ dày ruột do siêu vi (Rotavirus…) gây ra, trẻ bị bất dung nạp lactose thoáng qua và có thể hồi phục sau khi vấn đề bệnh đã được giải quyết hoặc trẻ bị tiêu chảy kéo dài dẫn đến niêm mạc ruột tổn thương. Lúc này cơ thể sản sinh men lactase không đủ nên trẻ không thể hấp thu được Lactose dẫn đến triệu chứng bất dung nạp. Khi ấy sẽ khiến cho tình trạng tiêu chảy sẽ kéo dài và trầm trọng hơn là trẻ bị suy dinh dưỡng và dẫn đến lượng men lactase càng giảm. Vì vậy suy dinh dưỡng và tiêu chảy là vòng luẩn quẩn khó giải quyết.

Bẩm sinh: Nguyên nhân này rất hiếm gặp, biểu hiện ngay sau sinh do rối loạn nhiễm sắc thể, gây ngăn cản sản xuất men lactase.

Điều trị như thế nào?

Thường khi bé bị tiêu chảy, nhiều bậc cha mẹ nghĩ ngay đến chuyện cho trẻ dùng kháng sinh, hạn chế các thực phẩm giàu dưỡng chất, không cho trẻ uống sữa. Đây là quan niệm hết sức sai lầm vì như vậy sẽ làm cho trẻ nhanh chóng thiếu hụt các chất dinh dưỡng, bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Đối với trường hợp trẻ bị tiêu chảy do không dung nạp đường Lactose, biện pháp hết sức quan trọng là loại trừ các thực phẩm có chứa Lactose (sữa, sữa chua, phô mai…) và sử dụng sữa đặc chế không có lactose (hay còn gọi là lactofree) cho đến khi trẻ ngưng tiêu chảy hẳn. Sau khoảng 1-2 tuần khi đường ruột được hồi phục, men lactase được sản sinh đầy đủ thì có thể dùng trở lại chế độ ăn trước đó. Ngay cả khi trẻ bị tiêu chảy do các nguyên nhân khác thì việc sử dụng sữa không có Lactose vẫn là biện pháp hữu hiệu để làm tiêu chảy giảm nhanh.

Việc sử dụng sữa Lactofree được xem là giải pháp dinh dưỡng giúp trẻ vượt qua giai đoạn tiêu chảy nhưng vẫn đảm bảo cung cấp nguồn dinh dưỡng đủ để trẻ phục hồi sức khỏe một cách nhanh chóng. Ngoài ra, cần lưu ý bổ sung canxi trong chế độ ăn của trẻ ở giai đoạn này vì chế độ ăn không có lastose sẽ ngăn cản sự hấp thu can xi.

Thạc sỹ - Bác sỹ Nguyễn Thị Yến