NHỮNG LIỆU PHÁP VỀ HỆ VI SINH & MIỄN DỊCH CHỐNG UNG THƯ

Ngày 13/11/2024

Sau các bệnh truyền nhiễm, ung thư hiện là lĩnh vực trọng điểm trong nghiên cứu về hệ vi sinh vật với hơn 100 dự án đang được triển khai. Các nghiên cứu điều tra mối liên hệ giữa hệ vi sinh vật và ung thư nhằm mục đích phát triển các loại thuốc làm giảm tác dụng phụ của hóa trị liệu (chẳng hạn như tiêu chảy) hoặc xác định các dấu ấn sinh học của vi khuẩn để chẩn đoán sớm hoặc theo dõi tiến triển của bệnh. Có lẽ lĩnh vực hứa hẹn nhất là phát triển sự kết hợp thuốc với các chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch.

MICROBIOME LÀ GÌ VÀ NÓ LIÊN QUAN NHƯ THẾ NÀO ĐẾN UNG THƯ VÀ ĐIỀU TRỊ UNG THƯ?

Hệ vi sinh vật được tạo thành từ hàng nghìn tỷ vi sinh vật (vi khuẩn, vi rút, nấm) tương tác với nhau và với cơ thể chúng ta. Chúng đóng nhiều vai trò trong cơ thể chúng ta, từ tiêu hóa đến điều hòa hệ thống miễn dịch và nội tiết tố. Cách đây vài thập kỷ, người ta đã phát hiện ra rằng vi khuẩn gây bệnh có trong cơ thể chúng ta có thể liên quan đến nguyên nhân của một số bệnh ung thư, chẳng hạn như Helicobacter Pylori gây ung thư dạ dày.

Gần đây hơn, các nền tảng giải trình tự thế hệ tiếp theo, công nghệ 'omics'* và các phương pháp công nghệ  sinh học tiên tiến đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc nghiên cứu hệ vi sinh vật và cho phép các nhà khoa học khám phá ra rằng các vi sinh vật 'hội sinh' cũng có thể đóng một vai trò trong bệnh ung thư. Người ta nghiên cứu không phải sự hiện diện hay vắng mặt của một loại vi khuẩn “hội sinh” cụ thể mà là mối quan hệ giữa các vi sinh vật khác nhau, tạo nên một yếu tố quan trọng đối với chức năng của cơ thể. Chính hệ vi sinh vật không cân bằng này, được gọi là chứng rối loạn sinh học, là nguyên nhân gây ra sự xuất hiện của một số bệnh lý và đặc biệt là ung thư.

NHỮNG CHIẾN LƯỢC ĐIỀU TRỊ MỚI NÀO ĐANG ĐƯỢC KHÁM PHÁ?

Enterome đã công bố hợp tác vào tháng 11 năm 2019 với Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering (MSK) ở New York để đánh giá tiềm năng của các kháng nguyên có nguồn gốc từ hệ vi sinh vật đường ruột trong việc phát triển các liệu pháp miễn dịch ung thư. 

Enterome là một công ty của Pháp đang phát triển các peptide ngắn có nguồn gốc từ vi khuẩn có mức độ tương đồng cao, các kháng nguyên liên quan đến khối u, kháng nguyên đặc hiệu cho khối u hoặc kháng nguyên tân sinh. Những kháng nguyên này được sử dụng để tạo ra phản ứng miễn dịch tế bào T đặc hiệu của khối u chống lại các tế bào biểu hiện kháng nguyên tương đồng. Dựa trên phương pháp “bắt chước phân tử” này, Enterome đã phát triển EO2401, thành phần mô phỏng ung thư đầu tiên bao gồm một số kháng nguyên có nguồn gốc từ hệ vi sinh vật đường ruột và triển khai thử nghiệm lâm sàng đầu tiên để nghiên cứu tính an toàn và hiệu quả của nó ở những bệnh nhân mắc u nguyên bào thần kinh đệm tiến triển. 

CÁC ỨNG DỤNG PHI ĐIỀU TRỊ CÓ ĐƯỢC TÍNH ĐẾN KHÔNG?

Câu trả lời là có! Nghiên cứu về hệ vi sinh vật giúp xác định các yếu tố nguy cơ. Các nhà nghiên cứu người Mỹ từ Phòng khám Mayo đã nghiên cứu mối liên hệ giữa hệ vi sinh vật âm đạo và tử cung với các yếu tố nguy cơ phát triển ung thư nội mạc tử cung (EC). Trong ấn phẩm đầu tiên, họ đã xác định được dấu hiệu vi sinh vật ở âm đạo và tử cung có liên quan đến ung thư nội mạc tử cung mà họ đặt tên là ECbiome.

ECbiome có thể hoạt động như một dấu hiệu dự đoán ung thư ở những bệnh nhân có nguy cơ cao nhưng chưa có triệu chứng. Trong nghiên cứu thứ hai, các nhà nghiên cứu đã nêu bật các yếu tố có thể gây ra sự gián đoạn hệ vi sinh vật như vậy. Họ đã tìm cách liên hệ sự hiện diện của dấu hiệu vi sinh vật này, ECbiome, với các yếu tố nguy cơ đã biết đối với bệnh ung thư nội mạc tử cung. Do đó, các nhà nghiên cứu đã xác định béo phì, tình trạng hậu mãn kinh và độ pH âm đạo là những yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.

NHỮNG HƯỚNG ĐI KHÁC TRONG TƯƠNG LAI CHO NGHIÊN CỨU HỆ VI SINH VẬT VÀ UNG THƯ LÀ GÌ?

Oncobiome, tập đoàn nghiên cứu đầu tiên tập trung vào chủ đề hệ vi sinh vật và ung thư, đã được thành lập vào tháng 6 năm ngoái theo sáng kiến ​​của Viện Gustave Roussy, một trong những trung tâm ung thư chính của châu Âu, với 16 đối tác quốc tế (các trường đại học, trung tâm nghiên cứu và công ty liên kết). Dự án này nhằm mục đích phát triển các công cụ chẩn đoán mới và khai thác hệ vi sinh vật đường ruột trong các biện pháp dự phòng chống lại ung thư vú, phổi, ruột kết và khối u ác tính. Các nhà nghiên cứu sẽ nghiên cứu dữ liệu từ 9.000 bệnh nhân châu Âu trong 5 năm để xác định hoặc xác nhận mối liên hệ giữa những thay đổi trong hệ vi sinh vật với tỷ lệ mắc, tiên lượng hoặc khả năng kháng trị của các bệnh ung thư này.

Do đó, những dấu vân tay  sinh học được xác nhận của hệ vi sinh vật đường ruột liên quan đến bệnh ung thư có thể trở thành một phần của kho vũ khí ung thư để phòng ngừa, dự đoán và cá nhân hóa các phương pháp điều trị chống ung thư trong những năm tới.

AustrapharmVN

Nguồn tham khảo: Microbiome et cancer : quels traitements envisager en immuno-oncologie ?

https://www.alcimed.com/fr/insights/microbiome-et-cancer-traitements-immuno-oncologie/

* Công nghệ Omics tập hợp các ngành như gen, protein và chuyển hóa, đồng thời cho phép phân tích toàn diện và chi tiết các phân tử sinh học trong cơ thể sinh vật. Bằng cách tích hợp dữ liệu quy mô lớn, những công nghệ này tạo điều kiện thuận lợi cho sự hiểu biết về các quá trình sinh học phức tạp và có thể dẫn đến những tiến bộ đáng kể trong sinh học và y học. Việc sử dụng công nghệ omics làm tăng độ chính xác của nghiên cứu khoa học và mở đường cho những đổi mới trong chẩn đoán và điều trị cá nhân hóa