AKKERMANSIA MUCINIPHILA: MỘT VI KHUẨN QUAN TRỌNG TRONG HỆ VI SINH RUỘT HỖ TRỢ SỨC KHỎE TỐT

Ngày 23/08/2024

Hệ vi sinh vật đường ruột đóng một vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất, miễn dịch và điều hòa trục ruột-não ở động vật, bao gồm cả con người. Hệ vi sinh vật này tham gia vào quá trình tiêu hóa các thành phần thực phẩm không tiêu hóa được (cellulose, hemicellulose, tinh bột kháng tính, pectin, polysaccharide phức tạp, một số loại đường và rượu) và tạo ra, thông qua quá trình trao đổi chất, các hợp chất có nhiều tác dụng có lợi cho sức khỏe của cơ thể ký chủ.

VI KHUẨN RUỘT AKKERMANSIA MUCINIPHILA

Một trong những vi sinh vật đường ruột đã thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu trong hơn 20 năm qua là vi khuẩn Akkermansia muciniphila, một thành viên của ngành vi khuẩn Verrucomicrobiota, được phân lập lần đầu tiên từ các mẫu phân vào năm 2004. Loại vi khuẩn này được đặt tên để vinh danh Tiến sĩ Antoon Akkermans (1940–2006), một nhà vi trùng học người Hà Lan được công nhận vì những đóng góp của ông cho hệ sinh thái vi sinh vật. Các phân tích Metagenomic được thực hiện kể từ đó cho thấy rằng có ít nhất 8 loài thuộc chi Akkermansia xâm chiếm ruột người, ngoài Akkermansia muciniphila. Hơn nữa, các vi sinh vật liên quan đến Akkermansia xâm chiếm ruột của nhiều động vật có vú và không phải động vật có vú.

Vi khuẩn Akkermansia muciniphila

Vai trò duy trì niêm mạc ruột

Sự phân hủy liên tục của chất nhầy thành ruột bởi các enzyme do Akkermansia muciniphila tiết ra góp phần duy trì độ dày tối ưu của lớp chất nhầy và tính toàn vẹn của hàng rào ruột. Điều này là do sự phân hủy chất nhầy tạo ra chất dinh dưỡng cho các tế bào cốc sản xuất chất nhầy và do đó, kích thích quá trình luân chuyển chất nhầy.

Màng nhày thành ruột

AKKERMANSIA MUCINIPHILA VÀ CÁC BỆNH MÃN TÍNH

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng Akkermansia muciniphila hiện diện với số lượng thấp hơn ở những người mắc các bệnh như tiểu đường loại 2, béo phì, bệnh viêm ruột, ung thư đại trực tràng và bệnh tự kỷ.

Béo phì

Béo phì là yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim mạch vành, gan nhiễm mỡ, một số bệnh ung thư và tử vong sớm. Một nghiên cứu được thực hiện trên chuột cho thấy Akkermansia muciniphila hiện diện với số lượng giảm (ít hơn 3.300 lần) trong ruột của chuột béo phì (thiếu hụt leptin, một loại hormone gây no về mặt di truyền) so với chuột gầy. Ngoài ra, Akkermansia muciniphila có số lượng ít hơn 100 lần trong ruột của những con chuột bị béo phì do chế độ ăn rất giàu chất béo so với chuột gầy được cho ăn bình thường. 

Việc bổ sung prebiotic oligofructose vào chế độ ăn của chuột béo phì đã bình thường hóa mức độ Akkermansia muciniphila và cải thiện hoạt động trao đổi chất của chúng. Việc sử dụng Akkermansia muciniphila cho chuột béo phì qua đường ống cũng cải thiện đáng kể các rối loạn chuyển hóa được tìm thấy ở những con chuột này: giảm nội độc tố trong máu, giảm béo phì, viêm mô mỡ, trọng lượng cơ thể, tỷ lệ khối lượng mỡ/ nạc của cơ thể và tình trạng kháng insulin. Ngoài ra, việc sử dụng Akkermansia muciniphila làm tăng nồng độ endocannabinoids (acylglycerol) trong ruột giúp kiểm soát tình trạng viêm, tính toàn vẹn của hàng rào ruột và bài tiết peptide trong ruột.

Một đánh giá có hệ thống được xuất bản vào năm 2021 đã liệt kê 10 nghiên cứu ngẫu nhiên có đối chứng có chất lượng tốt về tác động của việc bổ sung Akkermansia muciniphila đối với bệnh béo phì ở chuột. Nhìn chung, các nghiên cứu cho thấy rằng việc bổ sung Akkermansia muciniphila giúp cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát lượng đường trong máu, đồng thời giảm viêm ở chuột béo phì.

Bệnh tiểu đường loại 2

Một nghiên cứu lâm sàng cho thấy những bệnh nhân tiền tiểu đường mắc chứng không dung nạp glucose có ít Akkermansia muciniphila hiện diện trong ruột hơn những người có dung nạp glucose bình thường. Trong một nghiên cứu khác, việc sử dụng Akkermansia muciniphila cho chuột đã làm đảo ngược tác động tiêu cực của cytokine IFN-γ đối với khả năng dung nạp glucose, cho thấy rằng việc giảm Akkermansia muciniphila có thể là nguyên nhân gây ra tác dụng tương tự của IFN-γ đối với khả năng dung nạp glucose ở người. Cần lưu ý rằng nồng độ IFN-γ cao có liên quan đến việc tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh tim mạch vành và tiểu đường tuýp 2, cũng như sự tiến triển của bệnh xơ cứng teo cơ một bên và bệnh lupus.

Bệnh tim mạch

Xơ vữa động mạch, một bệnh viêm mãn tính là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do tim mạch. Mảng xơ vữa động mạch chứa vi khuẩn thường cư trú trong ruột và miệng, cho thấy hệ vi sinh vật có thể liên quan đến sự phát triển của bệnh này. Chúng ta cũng biết rằng nguy cơ tim mạch có liên quan nghịch với mức độ Akkermansia muciniphila trong ruột. Trong mô hình động vật bị xơ vữa động mạch, tức là thiếu Apolipoprotein E, người ta đã chứng minh rằng việc sử dụng Akkermansia muciniphila làm giảm các tổn thương xơ vữa động mạch bằng cách giảm tình trạng viêm do nội độc tố trong máu gây ra.

KẾT LUẬN

Thành phần của hệ vi sinh vật đường ruột có tác dụng rất quan trọng và có nhiều tác dụng đối với sức khỏe con người. Vi khuẩn Akkermansia muciniphila đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì hàng rào ruột và tạo ra các chất chuyển hóa có một số tác dụng có lợi đối với quá trình trao đổi chất và miễn dịch. Mức độ thấp của vi khuẩn này trong ruột là dấu hiệu cho thấy sức khỏe đường ruột kém và có liên quan đến một số bệnh mãn tính, bao gồm béo phì, tiểu đường loại 2, bệnh tim mạch và bệnh viêm ruột. Các biện pháp can thiệp nhằm mục đích tăng Akkermansia muciniphila trong ruột giúp cải thiện các rối loạn chuyển hóa như nội độc tố, kháng insulin và viêm. 

Vẫn còn quá sớm để xem xét ứng dụng nghiên cứu này điều trị cho bệnh nhân rối loạn chuyển hóa, nhưng con đường đầy hứa hẹn này sẽ cần được tiếp tục nghiên cứu trong các thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt. Áp dụng một chế độ ăn uống lành mạnh, chẳng hạn như chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải, bao gồm chủ yếu là rau, các loại đậu, trái cây, các loại hạt, dầu ô liu, một ít rượu vang và thịt đỏ,     là một phương pháp giúp tối đa hóa cơ hội có hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh và ngăn ngừa bệnh rối loạn chuyển hóa và một số bệnh mãn tính.

AustrapharmVN

Nguồn tham khảo: Akkermansia muciniphila: une bactérie essentielle au maintien d’une bonne santé

https://observatoireprevention.org/2023/03/27/akkermansia-muciniphila-une-bacterie-essentielle-au-maintien-dune-bonne-sante